Sơ đồ mạch điện là gì? Cách vẽ, cách đọc sơ đồ mạch điện

Các mạch điện phức tạp đòi hỏi phải có sơ đồ mạch điện để mắc đúng theo yêu cầu, đảm bảo an toàn điện đồng thời cũng là tiết kiệm thời gian chi phí. Trong chương trình Vật lý lớp 7, chúng ta đã được biết sơ đồ mạch điện là gì, có tác dụng gì, thực hành vẽ một số sơ đồ mạch điện đơn giản. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn lại các bạn các bước vẽ sơ đồ mạch điện, tác dụng và cách đọc sơ đồ mạch điện công nghiệp,…

Sơ đồ mạch điện là gì ?

• Sơ đồ mạch điện, bản vẽ mạch điện, hay sơ đồ điện tử là bản vẽ mô phỏng của mạch điện
• Sơ đồ mạch điện dùng để thấy các kết nối điện trong thực tế. Bản vẽ hoàn chỉnh một sơ đồ mạch điện mô phỏng sự sắp xếp của các dây điện và các thành phần lưu thông với nhau một cách logic nhất, để tiết kiệm không gian sử dụng trong thực tế, vừa hài hòa mỹ quan.
• Cách vẽ sơ đồ mạch điện bằng việc sử dụng các biểu tượng đồ họa tiêu chuẩn gọi là ký hiệu điện tử dùng để biểu diễn các thành phần và mối liên kết của không ít mạch.
• Trình bày các mối liên kết giữa các thành phần mạch trong sơ đồ không nhất thiết phải tương ứng với  sắp xếp vật lý trong thiết bị đã hoàn thành.

Những kỹ sư điện và thợ điện sẽ dựa vào bản vẽ để nắm rõ các thông tin công dụng, cấu trúc lắp ráp và cách đấu dây của mạch điện để từ đó lắp ráp mạch điện một cách bảo đảm an toàn, hiệu suất cao nhất .

Vai trò của sơ đồ mạch điện là gì ?

• Đảm bảo mạch điện được lắp đặt trên thực tế khoa học, logic
• Đảm bảo an toàn khi lắp đặt và đi vào hoạt động của mạch điện
• Đảm bảo tính thẩm mỹ trong lắp đặt
• Tiết kiệm không gian sử dụng, thời gian lắp đặt mạch điện
• Tránh phát sinh chi phí trong quá trình lắp đặt

Cách vẽ sơ đồ mạch điện

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách vẽ sơ đồ mạch điện cơ bản và đơn thuần nhất, thuộc khoanh vùng phạm vi kiến thức và kỹ năng Vật lý lớp 7

Các bước vẽ sơ đồ mạch điện :

• Bước 1: Xác định các thành phần được sử dụng trong mạch điện và đối chiếu với bảng ký hiệu để đảm bảo chính xác ký hiệu của từng bộ phận trong mạch điện
• Bước 2: Xác định thứ tự sắp xếp các bộ phận trên mạch điện sao cho đúng quy luật dòng điện, đảm bảo mạch điện hoạt động bình thường
• Bước 3: Thực hành  vẽ sơ đồ mạch điện theo các bước đã chuẩn bị

Nguyên tắc vẽ sơ đồ mạch điện :

• Có thể thay đổi vị trí giữa các bộ phận trong cùng mạch điện đơn giản
• Quy ước chiều dòng điện bằng mũi tên: Chiều từ cực dương (+) tới cực âm (-) của nguồn điện

VD: Thực hành vẽ sơ đồ mạch điện đơn giản sau:

Sơ đồ mạch điện của 2 hình trên :

Cách đọc sơ đồ mạch điện công nghiệp

Sơ đồ mạch điện là bản vẽ thiết kế mô tả chi tiết hệ thống của mạch điện. Để đọc được sơ đồ mạch điện, bước đầu tiên các bạn phải hiểu ý nghĩa của các ký hiệu điện: kí hiệu nguồn điện,  ký hiệu thiết bị điện, ký hiệu dây dẫn điện ký hiệu đồ dùng điện. Chúng ta có thể tìm hiểu thêm ý nghĩa của các ký hiệu trong sơ đồ mạch điện thông qua bảng sau:

Sau khi biết được các kí hiệu trong sơ đồ điện, cần khám phá và biết được những điều sau :

• Cách biểu diễn mối quan hệ các bộ phận, thiết bị điện trong sơ đồ mạch điện: cần phải tìm hiểu thêm các thông số điện áp định mức của các thiết bị điện trong mạch để tìm ra giá trị đúng của điện trở và điện áp tụ điện.
• Xác định chức năng của các thiết bị trong mạch điện: Để xác định được nhiệm vụ của các thiết bị điện trong mạch và sử dụng đúng mục đích, cần phải tìm hiểu kỹ thông tin của từng bộ phận, thiết bị để có thể  hiểu được nhiệm vụ của những thiết bị đó trong cụm bản vẽ sơ đồ mạch điện.
• Xác định tính năng và vị trí hoạt động của từng hệ mạch trong sơ đồ mạch điện: cần phải căn cứ vào sơ đồ mạch điện, xác định tính năng hoạt động của từng thiết bị thì mới xác định được tính năng và vị trí của từng hệ mạch trong cả sơ đồ hệ thống mạch điện.

Ví dụ về sơ đồ mạch điện công nghiệp

Sơ đồ mạch điện khởi động động cơ xoay chiều ba pha tại 2 vị trí

 

Thông qua bài viết trên, mong rằng các bạn đã có những kiến thức và kỹ năng rất đầy đủ về sơ đồ mạch điện, biết vẽ sơ đồ mạch điện đơn thuần và ứng dụng cách vẽ sơ đồ mạch điện vào thực tiễn .