Máy đo VOM
Máy đo VOM (đo được Volt – Ohm – Milliampere) là một dụng cụ bất khả ly thân của người thợ điện tử, qua máy đo đa năng này,chúng ta biết được cường độ dòng điện chảy vào – chảy ra trên các chân của các linh kiện, biết được mức áp cao thấp trên các đường mạch. Tuy nhiên, để có thể khai thác hết công năng của loại máy đo này, chúng ta phải hiểu thật tường tận cấu tạo mạch điện bên trong của nó. Qua bài viết này, mong rằng Bạn sẽ nhận thấy được vai trò rất quan trọng của loại máy đo thông dụng này.
Chỉ với một máy đo VOM thôi cũng đủ cho Bạn thám hiểm vào chỗ sâu nhất của các mạch điện.
Bạn đang đọc: Cách đo mạch điện tử
Bạn xem hình.
Trong bài này, chúng tôi tập trung nói về chức năng đo Ohm của máy đo VOM SUNWA (YX960TR hay YX-360).
Bạn xem sơ đồ mạch điện:
Khi Bạn dùng VOM ở chức năng Ohm kế, lúc đó Bạn sẽ sử dụng dòng điện tử của nguồn pin 3V gắn trong máy đo để bơm dòng điện cho qua các vật đo mà Bạn đang đặt trên hai dây đo.Sơ đồ mạch điện cho thấy dòng điện tử chảy ra trên dây đo màu đỏ, và chảy vào ở dây đo màu đenvà rồi sẽ chảy qua điện trở thang đo (RTD), ở đây người ta đặt một volt kế có mức đo áp tối đa 3V để đo mức áp xuất hiện trên điện trở RTD, và tùy theo góc lệch của kim trên bảng chia vạch Ohm, Bạn tính ra trị số điện trở của vật được đo. Mỗi khi Bạn thay đổi thang đo thì trong mạch điện sẽ cho thay đổi trị số của điện trở thang đo RTH. Chúng ta thấy (Bạn xem hình).
– Ở thang đo Rx1: Điện trở thang đo RTH=20 Ohm
– Ở thang đo Rx10 : Điện trở thang đo RTH = 200 Ohm .- Ở thang đo Rx100 Điện trở thang đo RTH = 2K Ohm .- Ở thang đo Rx1K. Điện trở thang đo RTH = 20K Ohm .Khi đo Ohm Bạn hoàn toàn có thể đọc tác dụng trên 3 vạch chia có trên mặt máy đo :
– Vạch chiaLV: Trên vạch chia này, Bạn biết được mức áp giảm trên vật đo đặt trên 2 dây đo.
– Vạch chiaLI: Trên vạch chia này, Bạn biết được mức dòng chảy qua vật đo.
– Vạch chiaOhm: Trên vạch chia này, Bạn xác định được sức cản dòng của vật đo.
Bạn thấy, ở thang đo Rx1, nếu Bạn chạm hai dây đo lại, dòng điện chảy trong mạch sẽ lớn nhất và bằng 150 mA ( số lượng này có ghi trên thang đo Rx1 ) .Bạn thấy, ở thang đo Rx10, nếu Bạn chạm hai dây đo lại, dòng điện chảy trong mạch sẽ lớn nhất và bằng 15 mA ( số lượng này có ghi trên thang đo Rx10 ) .Bạn thấy, ở thang đo Rx100, nếu Bạn chạm hai dây đo lại, dòng điện chảy trong mạch sẽ lớn nhất và bằng 1.5 mA ( số lượng này có ghi trên thang đo Rx100 ) .Bạn thấy, ở thang đo Rx1K, nếu Bạn chạm hai dây đo lại, dòng điện chảy trong mạch sẽ lớn nhất và bằng 150 µA ( số lượng này có ghi trên thang đo Rx1K ) .Qua nghiên cứu và phân tích trên, tất cả chúng ta rút ra được các điều cần nhớ khi dùng loại Ohm kế YX-960TR .Đó là :
Điều cần nhớ 1: Sức ép của điện áp trên hai dây đo của máy đo Ohm này là 3V (do trong máy dùng 2 pin 1.5V).
Điều cần nhớ 2: Dòng điện tử luôn chảy ra trên dây đỏ và chảy trở vào qua dây đen.
Điều cần nhớ 3: Khi Bạn lấy thang đo Ohm nhỏsẽ có dòng chảy trên dây đo lớn và ngược lại.
Điều cần nhớ 4: Có thể xác định mức áp giảm trên vật đo và cường độ dòng điện tử chảy qua vật đo khi đọc kết quả trên vạch chiaLVvà LI.
Điều cần nhớ 5: Vạch chia theo vạch Ohm trên điện kế xác lập theo tỉ số V/I (theo luật Ohm).
Điều cần nhơ 6: Chỉ ở thang đo Rx10K, điện áp trên dây đo lúc này sẽ là 12V.
Dùng Ohm kế kiểm tra các linh kiện có trên máy điện thoại di động.
Khi dùng Ohm kế đểkiểm tra các linh kiện trên board mạch in, Bạn luôn nhớ dòng điện tử từ cực âm của pin 3V gắn trong máy đosẽ bơm dòng ra trên dây màu đỏ, và sau khi chảy qua các bộ phận trong mạch, dòng điện tử sẽ bị hút vào ở dây đo màu đen và chảy về cực dưưng của pin. Dòng điện này khi chảy qua điện trở thang đo sẽ làm lệch kim trên bảng chia vạch của một Volt kế. Kết quả đo sẽ được đọc trên 3 vạch chia, đó là vạch chia
LV(để biết áp có trên hai dây đo),LI(để biết dòng chảy ra chảy vào các chân của vật đo) và vạch chiaOhm(để biết sức cản dòng của mạch và vật đo). Sau đây là các thí dụ:
1.Đo điện trở, nhiệt trở, tụ điện, cuộn cảm.
Bạn xem hình :Dùng Ohm kế để đo trị số của các điện trở .
Việc chọn thang đo: Nếu Bạn lấy thang đo lớn, điện trở thang đo lớn, dòng chảy trên dây đo nhỏ, thời gian tụ nạp đầy sẽ lâu hơn, kim trở về vị trí vô cực chậm. Nếu Bạn lấy thang đo nhỏ, thời gian tụ nạp đầy sẽ nhanh, kim về vô cực rất nhanh. Do vậy, khi kiểm tra các tụ điện có điện dung nhỏ, Bạn phải lấy thang đo lớn để kịp thấy được dòng nạp vào tụ.
Kim lên không về: Tụ chạm.
Kim lên về không hết: Tụ rỉ.
Kim không lên: Tụ đứt.
2.Đo Diode, Led, Led hồng ngoại.
Diode là một van điện. Khi phân cực thuận sẽ cho dòng chảy qua. Và khi phân cực nghịch, diode đóng, cắt dòng .
– Vạch chiaLVđể biết diode ghim áp mấy volt (thường là 1V ở dòng lớn, ở thang đo Rx1).
– Vạch chiaLIđể biết cường độ dòng điện chảy qua diode (thường vài chục mA).
Chú ý: Trong các máy điện thoại di động, do nguồn nuôi thấp, nên người ta thường dùng loại diode Schottky, đặc điểm của diode Schottky là ghim mức áp rất thấp (ở thang đo Rx1, dòng lớn, mức áp ngang diode Schottky chỉ gần 0.3V).
Đo linh kiện bán dẫn Bạn chỉ cần biết mức volt giảm trên vật đo (đọc kết quả trênLV) và dòng chảy qua vật đo (đọc kết quả trên LI).
3.Đo motor rung.
Để kiểm tra hoạt động của một motor rung, Bạn lấy thang đo Rx1 để có dòng chảy trên dây đo lớn(dòng điện tối đa là 150mA).
đặt motor lên hai dây đo. Motor sẽ được cấp dòng và sẽ quay. Lúc này hãy đọc kết quả trên vạch chiaLVđể biết mức áp trên motor và đọc kết quả trên vạch chia LI để biết cường độ dòng điện chảy qua motor. Motor rung thường làm việc ở mức dòng 100mA và mức áp giảm ngang motor là 1V.
Nếu Bạn kiểm tra motor rung ở thang đo Rx10, kim đo có lên cho biết có dòng chảy qua motor (motor không hở mạch), nhưng motor không quay vì dòng lấy ra ở thang đo Rx10, tối đa chỉ có 15mA, không đủ lớn làm quay các motor rung. Ở thang đo Rx1, khi Bạn đảo hai dây đo, motor rung sẽ quay ngược chiều.
4.Đo Loa.
Trong các loa loại điện động luôn có một cuộn dây ( gọi là coil ), cuộn dây gắn trên một màn rung, Bạn dùng thang đo Rx1 ( để lấy dòng lớn ), cấp dòng cho cuộn dây, cuộn dây sẽ trở thành một nam châm từ điện, lúc này cuộn dây sẽ tương tác với một nam châm hút vĩnh cữu ( gắn trên loa ) và làm rung màn loa, phát ra tiếng kêu rột rẹt. Dấu hiệu này cho biết loa còn tốt. Nếu Bạn thử ở thang đo Rx10 dòng điện trên dâ đo nhỏ hơn, mà vẫn còn nghe loa kêu, đó là loại loa nhậy. Trở kháng của loa điện thoại thông minh thường là 20 Ohm .
5.Đo Microphone.
Micro dùng ở các máy điện thoại di động thưừng là micro điện dung. Trong micro điện dung luôn có một transistor FET nhỏ .
Loại micro này cần cấp dòng phân cực mới tạo ra được tín hiệu. Chân S (Source) của FET sẽ cho lấy dòng vào từ đường masse, dòng chảy ra trên chân Drain và chảy về nguồn dương. Do đó khi dùng Ohm kế kiểm tra micro, Bạn đặt dây đỏ tên chân S, dây đen trên chân D (chúng ta biết, dây đen nối vào cực dương của pin). Lúc này sẽ có dòng chảy qua kênh dẫn của transistor FET, kim sẽ lên. Bạn hãy thổi mạnh vào micro, làm rung màng tĩnh điện, nếu kim đo có dao động nhẹ là micro tốt.
6.Đo Transistor, quang transistor, transistor MOSFET.
Đo transistor nhị cực:
Transistor nhị cực có hai mối nối PN, quen gọi là transistor bipolar. Nó có 2 loại, transistor NPN và transistor PNP. Bạn có thể dùng một Ohm kế để kiểm tra các loại transistor bipolar. Trình tự thường làm là:
( 1 ) Hãy tìm chân B .
Transistor tương đương như hai diode, nên việc kiểm tra một transistor tốt/xấu là kiểm tra hai diode (B-E và B-C). Với transistor NPN, nếu dây đen (có tính hút dòng) đặt trên chân B, dây đỏ (có tính bơm dòng) nằm trên chân C. Kim phải lên do mối nối phân cực thuận và dây đỏ đặt trên chân E, kim cũng lên (cũng do được phân cực thuận). Ngược lại, đặt dây đỏ trên chân B, dây đen đo trên chân C, rồi đo qua chân E, kim đều sẽ không lên, vì diode bị phân cực nghịch.
Chú ý: Với các transistor loại PNP thì kết quả đo sẽ ngược lại. Nghĩa là dây đỏtrên chân B, dây đen trên chân E, rồi trên chân C, kim sẽ lên do phân cực thuận và dây đen trên chân B, dây đỏ trên chân C, rồi chân E, kim phải không lên vì phân cực nghịch.
Hình vẽ trên cho thấy, dây đen trên chân B ( cho hút dòng ra ở chân B ), dây đỏ trên chân E ( cho bơm dòng vào trên chân E ), kim lên vì lúc này diode B-E đang phân cực thuận .Nếu đặt dây đỏ trên chân B, lấy dây đen đặt lên chân E, diode phân cực nghịch, kim không lên và dây đen trên chân C, kim cũng phải không lên .( 3 ) Hãy xác lập chân E và chân C .Chúng ta biết, mối nối bán dẫn B-C chịu volt nghịch cao ( thường trên 60V ), trong khi đó mối nối B-E chịu volt nghịch thấp ( thường khoảng chừng 9V ) .
Với transistor PNP cũng làm tựa như, cắm transistor vào 3 chân C, B, E của bộ chân cắm PNP và đọc hiệu quả trên vạch chia HFE, Bạn sẽ biết được độ lợi dòng điện HFE của transistor .Đo quang transistor :Quang transistor là linh phụ kiện bán dẫn 2 chân, chân E cho lấy dòng ( dòng chảy vào ở chân E ), dòng chảy ra trên chân C, khi Bạn cho ánh sáng kích thích vào vùng B của transistor, khi mức sáng yếu, transistor dẫn điện yếu và khi cường độ ánh sáng mạnh thì quang transistor sẽ dẫn điện mạnh hơn. Vậy để đo một quang transistor, Bạn đặt quang transistor trên hai dây đo ( Bạn xem hình ) .
Trong transistor MOSFET dùng làm khoá điện đóng mở nhanh thường có thêm diode dập điện áp ngược. Dòng điện chảy vào trên chân Source và chảy ra trên chân Drain, để có dòng điện này, chân Gate cần có điện áp dương để phân cực. Do đó khi dùng Ohm kế đo kiểm tra loại transistor này. Trước hết, Bạn hãy lấy thang đo ohm Rx1, đo thuận nghịch trên hai chân để xác định diode D và qua đó sẽ biết được chân Source và chân Drain. Nếu dây đỏ nằm trên chân Source và dây đen trên chân Drain, Bạn sẽ thấy:kim không lên, nghĩa là trong kênh dẫn điện loại P ở giữa vùng giếng Source và giếng Drain chưa xuất hiện các hạt điện tự do (Bạn xem hình). Lúc này, Bạn hãy cho dây đen chạm nhẹ vào chân Gate, và đặt lại dây đen trên chân Drain, Bạn sẽ thấy kim lên. Vì sao? Vì Bạn đã cho nạp điện áp dương vào chân Gate và lúc này trong vùng ở giữa giếng Source và giếng Drain đã có hạt mang điện, nên kênh dẫn điện.
7.Đo các IC.
IC (Intergrated Circuit) là các mạch điện tích hợp, cấu tạo của IC cơ bản là các chất bán dẫn, muốn bơm được dòng điện chảy qua các mối nối bán dẫn (vốn có rào áp là 0.6V) trong các IC, Bạn phải dùng Ohm kế loại kim (vốn có điện áp trên hai dây đo là 3V). Vậy để kiểm tra một IC, trước hết Bạn hãy chọn một chân của IC, cho bơm dòng vào chân này (đặt dây màu đỏlên chân IC đã chọn), và cho hút dòng ra trên một chân khác với dây đo màu đen, nếu kim lên là có dòng, dòng điện này đã chảy qua cấu trúc bên trong của IC. Dùng phép đo đối chứng các mạch điện cùng loại, các IC cùng loại để biết IC đang kiểm tra tốt xấu.
8.Kiểm tra bàn phím.
Thí dụ 1:Hãy kiểm tra IC máy tính thông qua cách đo Ohm trên các điểm đồng của mạch điện bàn phím.
Trong các máy điện thoại di động, ngưới ta lấy nhiều chân của IC máy tính lập thành bảng ma trận, gồm các hàng (row) và các cột (column). Trên bảng ma trận bàn phím này gắn các nút nhấn, công dụng của nó là sẽ làm chạm một hàng với một cột và qua dấu hiệu này sẽ được IC máy tính giải mã tìm ra nội dung của phím nhấn rồi cho chấp hành. Người ta dùng bàn phím để nhập lệnh và nhập dữ liệu vào khối máy tính.
9.Kiểm tra màn hình.
Thí dụ 2 : Hãy kiểm tra IC máy tính trải qua cách đo Ohm trên các điểm đồng của mạch điện màn hình hiển thị .
Trong các máy điện thoại di động, người ta dùng chất tinh thể lỏng tạo ra các ảnh điểm sắp trên một màn hình và dùng các ảnh điểm này để in ra các hình ảnh. Chúng ta biết, khi tinh thể lỏng bị kích thích, nó sẽ che sáng và cho ra một điểm đen hay một điểm màu (R, G, B), khi không bị kích thích thì chất tinh thể lỏng không che sáng, trong suốt. Người ta chế tạo chip mạch điện điều khiển màn hình và dán chip mạch điện này bên dưới màn hình (kỹ thuật COG). Để tạo kết nối giữa board mạch in và chip mạch điện màn hình, trên board mạch in dùng các dải tiếp điểm hay dùng bó nối nhiều dây.
Bạn hãy lấy Ohm kế, lấy thang đo Rx100, dây đỏ đặt trên đường masse (cho bơm dòng vào board mạch in qua đường masse). Dây đen đặt trên các chân đồng của mạch điện màn hình để hút dòng điện ra. Nếu kim lên, cho biết có dòng điện chảy vàobên trong IC và chảy ra trên các chân của IC. Nếu kim không lên là có đứt mạch hay hở chân.
Bạn hoàn toàn có thể dùng cách đo này để đo lấy mẫu trên các board mạch in của các máy tốt và sau này dùng các tham số này để so sánh với các máy hư ( cách đo đối chứng ), và qua đó tìm ra Kết luận nhanh về thực trạng tốt hay xấu của máy .
Video liên quan
Source: https://dichvubachkhoa.vn
Category : Điện Tử Bách Khoa