Cấu tạo và chức năng của giác mạc – Bệnh Viện Mắt Sài Gòn

Giác mạc là gì?

Giác mạc ( lòng đen ), là một màng trong suốt, rất dai, không có mạch máu có hình chỏm cầu chiếm 1/5 phía trước của vỏ nhãn cầu .

Cấu tạo của giác mạc

Đường kính của giác mạc khoảng chừng 11 mm, nửa đường kính độ cong là 7,7 mm. Chiều dày giác mạc ở TT ( trung bình 520 µm ) mỏng dính hơn ở vùng rìa ( trung bình 700 µm ) .
Bán kính cong mặt trước giác mạc tạo thành lực quy tụ khoảng chừng 48,8 D, chiếm 2/3 tổng công suất khúc xạ của nhân cầu. Để điều trị tật khúc xạ, giác mạc có lợi thế nhất vì dễ tiếp cận, can thiệp ngoại nhãn nên bảo đảm an toàn, ít nguy cơ biến chứng .

Về phương diện tổ chức học giác mạc có 5 lớp, từ ngoài vào trong bao gồm:

– Biểu mô : là biểu mô lát tầng không sừng hoá .
– Màng Bowmans : có vai trò như lớp màng đáy của biểu mô .
– Nhu mô : chiếm 9/10 chiều dày giác mạc .
– Màng Descemet : rất dai .
– Nội mô : chỉ có một lớp tế bào .
Mổ Ruột khúc xạ bằng laser can thiệp từ 50% nhu mô trở về trước .

Phim nước mắt

Lớp phim nước mắt phủ đều trên mặt phẳng giác mạc, lấp đầy những khe hở giữa những nhung mao của tế bào biểu mô. Lớp phim nước mắt giúp bảo vệ giác mạc và duy trì mặt phẳng biểu mô trơn láng, nhờ vậy ánh sáng xuyên giác mạc không bị tán xạ, bảo vệ tính năng quang học hoàn hảo nhất của giác mạc .

Dinh dưỡng giác mạc

Giác mạc được nuôi dưỡng nhờ thẩm thấu từ những mạch máu quanh rìa, từ nước mắt và thuỷ dịch .

Thần kinh cảm giác giác mạc

Giác mạc là một trong những mô của khung hình có tỷ lệ phân bổ thần kinh cao nhất, nhạy cảm nhất. Thần kinh cảm xúc giác mạc được phân nhánh từ dây thần kinh sinh ba, dây V1 .
Nghiên cứu cho thấy cảm xúc đau ở giác mạc nhiều hơn 300 – 600 lần so với da và nhiều hơn gấp 20 – 40 lần so với tủy răng, do vậy nếu có tổn thương cấu trúc của giác mạc bệnh nhân sẽ có cảm xúc đau kinh khủng .

Chức năng của giác mạc

Giác mạc trong suốt, trơn láng, rất dai, giúp bảo vệ mắt bằng 2 cách :
– Cùng với hốc mắt, mi mắt, củng mạc bảo vệ mặt phẳng nhãn cầu tránh những tác nhân như vi trùng, bụi, những tác nhân có hại khác xâm nhập vào nhãn cầu .
– Giác mạc giống như một thấu kính có công dụng trấn áp và quy tụ những tia sáng vào mắt. Giác mạc chiếm 2/3 công suất khúc xạ của nhãn cầu. Để nhìn rõ, những tia sáng đến mặt phẳng nhãn cầu phải được quy tụ bởi giác mạc và thủy tinh thể để rơi đúng vào võng mạc. Võng mạc chuyển những tia sáng thành những xung thần kinh truyền đến não giúp ta nhận ra hình ảnh .
Ngoài ra, giác mạc còn giống như bộ lọc sàng lọc tia cực tím ( UV ) có hại cho mắt, nếu không, thủy tinh thể và võng mạc sẽ bị tổn hại bởi tia UV .

Giác mạc sẽ đáp ứng như thế nào với các tổn thương?

Giác mạc sẽ đáp ứng tốt với các tổn thương hoặc vết trầy xước nhỏ, các tế bào biểu mô khỏe mạnh sẽ nhanh chóng trượt đến, bắt cầu qua các tổn thương trước khi tổn thương bị nhiễm trùng và gây ảnh hưởng thị lực. Tổn thương nông có thể hồi phục hoàn toàn hoặc chỉ để lại sẹo rất mỏng.

Nếu tổn thương xâm nhập giác mạc sâu hơn, quy trình lành sẹo sẽ mất nhiều thời hạn, bệnh nhân sẽ cảm xúc đau rất nhiều, mờ mắt, kích thích chảy nước mắt, đỏ mắt và cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng. Các tổn thương giác mạc sâu sẽ để lại sẹo dày, giảm tầm nhìn và hoàn toàn có thể phải ghép giác mạc .
Bệnh viện Mắt TP HCM
Bác sĩ Chuyên khoa II Đặng Đức Khánh Tiên