Chuyên gia cảnh báo F0 tự ý dùng corticoid điều trị COVID-19 tại nhà

HƯỚNG DẪN chi tiết cho bố mẹ khi có con mắc COVID-19SKĐS – Thấy con cánh mũi phập phồng, khó thở, thở nhanh cần báo nhân viên cấp dưới y tế gấp ; Không dùng đơn thuốc trên mạng cũng như không san sẻ đơn thuốc … là những điều thầy thuốc khuyên cha mẹ nếu có con mắc COVID-19 .

1. Corticoid là con dao hai lưỡi

Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Liên Hương (Trường Đại học Dược – Hà Nội), các thuốc kháng viêm nhóm corticoid (dexamethason, prednison, methylprednisolon, hydrocortison…), bản chất thuộc nhóm hormon, với đặc tính sinh học rất mạnh ở ngay mức liều rất nhỏ và có khả năng tác động đến rất nhiều cơ quan, tổ chức trong cơ thể.

Corticoid là nhóm thuốc kháng viêm rất quen thuộc được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh : Ức chế rối loạn viêm, chống dị ứng và ức chế mạng lưới hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, những thuốc này chỉ sử dụng sau khi xem xét rất kỹ quyền lợi / rủi ro tiềm ẩn và chỉ sử dụng khi thật thiết yếu .Người bệnh chỉ dùng những thuốc corticoid khi được bác sĩ kê đơn và phải dùng đúng liều lượng, thời hạn do bác sĩ kê .

Cần đặc biệt lưu ý là, các thuốc corticoid có rất nhiều tác dụng phụ khác kể cả khi dùng trong thời gian ngắn như gây tăng đường huyết, tăng nhãn áp, loạn thần, loét tiêu hóa… dùng dài có thể gây ức chế trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận, gây suy thượng thận cấp, gây loãng xương, rối loạn nội tiết… và nhiều tác dụng phụ nguy hiểm khác.

Nhiều đơn thuốc điều trị COVID-19 tại nhà được truyền tay nhau …

2. Chỉ dùng corticoid điều trị COVID-19 khi được bác sĩ kê đơn

PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, để điều trị COVID-19 một cách hiệu suất cao, cần phải hiểu rõ cả về bệnh và về thuốc. Người mắc bệnhCOVID-19 hoàn toàn có thể ở những mức độ khác nhau, từ không có triệu chứng, triệu chứng nhẹ, trung bình, nặng và nguy kịch. Với mỗi mức độ bệnh, chính sách bệnh sinh rất khác nhau, thậm chí còn đối nghịch nhau, yên cầu phải lựa chọn thuốc thật cẩn trọng. Nếu thuốc dùng cho mức độ bệnh này bị nhầm sang mức độ bệnh khác, không những không có lợi mà còn gây hại, thậm chí còn ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất người bệnh .Đơn cử với trường hợp thuốc nhóm corrticoid, với hai thuốc hay được nhắc đến trong điều trị COVID-19 là dexamethason và methylprednisolon ( medrol ). Nhóm thuốc này chỉ được dùng cho người bệnh từ mức độ trung bình trở lên, hầu hết do trên những người bệnh này, hệ miễn dịch hoàn toàn có thể đang hoạt động giải trí quá mức và gây ra tổn thương những cơ quan khác nhau trong khung hình. Dexamethason hay methylprednisolon được chỉ định do thuốc có tính năng ức chế miễn dịch, vào khung hình sẽ tác động ảnh hưởng ” ngưng trệ ” tác động ảnh hưởng của quá mức của mạng lưới hệ thống miễn dịch đang tiến công và gây tổn thương cơ quan. Thử nghiệm lâm sàng đã chứng tỏ với những trường hợp này, dùng corticoid đã làm giảm được thời hạn nằm viện và cải tổ tỷ suất tử trận .Tuy nhiên, chỉ một tỷ suất rất nhỏ người bệnh COVID-19 rơi vào thực trạng mạng lưới hệ thống miễn dịch hoạt động giải trí quá mức như trên. Phần lớn những trường hợp, mạng lưới hệ thống miễn dịch chỉ kích hoạt ở mức độ vừa đủ để làm đúng tính năng của nó khi khung hình nhiễm virus. Hệ thống miễn dịch chính là ” sức đề kháng ” tự nhiên của khung hình, giúp chiến đấu và vô hiệu virus .Do vậy, trong những trường hợp này, nếu tự ý dùng corticoid điều trị COVID-19, hệ miễn dịch của người bệnh sẽ bị ức chế, vô hình dung lại tiếp sức cho virus nhân lên và làm bệnh lý nặng nề hơn .Cùng với đó, khi mạng lưới hệ thống miễn dịch của khung hình bị yếu đi, còn có rủi ro tiềm ẩn ngày càng tăng bội nhiễm những tác nhân gây bệnh khác như vi trùng, nấm … làm thực trạng người bệnh càng phức tạp .Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19 do Bộ Y tế phát hành mới đây, có 2 thuốc thuộc nhóm này được sử dụng đường uống cho F0 tại nhà là : Dexamethason 0,5 mg ( viên nén ), methylprednisolon 16 mg ( viên nén ). Tuy nhiên, trong đó nêu rõ, thuốc chống viêm sẽ không được phát sẵn mà do bác sĩ kê đơn và chỉ dùng một ngày trong khi chờ chuyển đến viện …Chỉ dùng corticoid điều trị COVID-19 khi được bác sĩ kê đơn .

3. Coi chừng bão cytokin, tác hại khôn lường

Hiện nay, trên mạng nhiều người đã chia sẻ cách điều trị COVID-19, trong đó khuyên: Nên dùng các thuốc corticoid sớm để tránh gặp bão cytokin, được cho là nguyên nhân gây COVID-19 nghiêm trọng.

Hội chứng cơn bão cytokine hay còn gọi là hội chứng giải phóng cytokine, thực ra là thực trạng hệ miễn dịch của khung hình phản ứng quá mức với những tác nhân xâm nhập như virus gây bệnh và dẫn đến phản ứng viêm toàn mạng lưới hệ thống .Tuy nhiên, đây là những thông tin xô lệch. BS. Nguyễn Huy Hoàng ( Trung tâm oxy cao áp Việt-Nga ) cho hay, không dùng corticoid để dự trữ bão cytokin ở bệnh nhân COVID-19. Corticoid chống được bão cytokin nhưng phải được bác sĩ phải chỉ định và theo dõi sát sao .Đến nay, những điều tra và nghiên cứu cho thấy, việc dùng corticoid sớm ( khi chưa phải thở oxy, khi SpO2 còn trên 95 % ) đều làm cho tỷ suất trở nặng và tỷ suất tử trận do COVID-19 cao hơn so với không dùng corticoid ) .Việc sử dụng corticoid với mục tiêu để ức chế những cytokine sẽ hoàn toàn có thể có nhiều công dụng phụ. Nếu dùng những thuốc corticoid liều cao và lê dài hoàn toàn có thể gặp tính năng phụ nguy khốn : Làm giảm miễn dịch quá mức gây bùng phát những bệnh nhiễm trùng thời cơ và làm nặng thêm bệnh đái tháo đường .Trong 7 ngày đầu, khi virus đang nhân lên, việc dùng corticoid hoàn toàn có thể khiến hệ miễn dịch bị suy giảm, virus càng dễ sinh sôi … Điều này làm cho thực trạng bệnh nghiêm trọng hơn .

Vì những nguyên do này, khi dùng corticoid trong điều trị nói chung và trong điều trị COVID-19 nói riêng cần rất thận trọng, xem xét kỹ quyền lợi và rủi ro tiềm ẩn .Theo đúng hướng dẫn điều trị của Bộ Y tế, corticoid KHÔNG được phép dùng cho người bệnh COVID-19 không triệu chứng hoặc triệu chứng mới chỉ ở mức độ nhẹ. Việc chỉ định thuốc này vào phác đồ điều trị COVID-19 phải do bác sĩ quyết định hành động sau khi đã nhìn nhận rất là cẩn trọng thực trạng của người bệnh .

9 hướng dẫn F0 điều trị tại nhà cần biếtSKĐS – Số ca mắc COVID-19 trên cả nước đang ngày càng tăng trong thời gần đây, theo đó F0 điều trị tại nhà cũng tăng tại nhiều địa phương. Dưới đây là những thông tin F0 điều trị tại nhà cần biết .