Các phương pháp kế toán hàng tồn kho & tính giá hàng tồn kho
Hàng tồn kho là gì? Phương pháp kê khai thường xuyên & kiểm kê định kỳ? Phương pháp tính giá xuất kho như nhập trước xuất trước & nhập sau xuất trước?
I. Căn cứ pháp lý
Chuẩn mực kế toán số 02 hàng tồn kho phát hành tại Quyết định 149 / 2001 / QĐ-BTC ngày 31/12/2001 .
II. Hàng tồn kho là gì? Hàng tồn kho gồm những gì?
1. Hàng tồn kho là gì?
Hàng tồn kho là những tài sản được lưu kho để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh thông thường; hàng đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang; các loại nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ được dùng trong quá trình sản xuất kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.
2. Hàng tồn kho bao gồm những gì?
Hàng tồn kho gồm có :
- Hàng hóa mua về để bán: hàng tồn kho, hàng mua đang trên đường, hàng gửi bán, hàng hóa gửi gia công chế biến;
- Thành phẩm;
- Sản phẩm dở dang, bao gồm cả sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa được nhập kho thành phẩm. Nếu thời gian sản xuất, luân chuyển của sản phẩm dở dang vượt quá 1 chu kỳ kinh doanh thông thường sẽ không được ghi nhận là hàng tồn kho trong bảng cân đối kế toán mà được trình bày là tài sản dài hạn;
- Nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến hoặc đã mua đang đi trên đường;
- Chi phí dở dang.
III. Các phương pháp kế toán hàng tồn kho
Phương pháp
Phương pháp kê khai thường xuyên
Khái niệm Là giải pháp theo dõi và phản ánh đều đặn, liên tục có mạng lưới hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn vật tư, nguyên vật liệu sản phẩm & hàng hóa trong kỳ vào mạng lưới hệ thống sổ kế toán . Ưu điểm Giúp doanh nghiệp trấn áp được số lượng tồn kho sản phẩm & hàng hóa ở mọi thời gian ; tối thiểu thực trạng sai sót ; Giao hàng được nhiều nhu yếu cấp thiết trong hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại . Nhược điểm Tăng khối lượng việc làm, kiểm kê, ghi chép sản phẩm & hàng hóa hàng ngày . Áp dụng Các công ty sản xuất, công nghiệp, kiến thiết xây dựng và những công ty kinh doanh thương mại những loại sản phẩm như máy móc, thiết bị, hàng kỹ thuật, chất lượng cao và có giá trị lớn .
Phương pháp
Phương pháp kiểm kê định kỳ
Khái niệm Là chiêu thức chỉ phản ánh hàng tồn thời điểm đầu kỳ và cuối kỳ, không phản ánh xuất nhập trong kỳ ( * ) Ưu điểm Đơn giản, tinh giảm việc làm kế toán gọn nhẹ . Nhược điểm Không trấn áp tiếp tục lượng hàng, không có sự linh động ; ít phát hiện được sai sót ; việc làm kế toán, báo cáo giải trình bị dồn tập trung chuyên sâu vào cuối kỳ . Áp dụng Các công ty có nhiều loại sản phẩm & hàng hóa, vật tư với quy cách, mẫu mã rất khác nhau, giá trị thấp, sản phẩm & hàng hóa, vật tư xuất dùng hoặc xuất bán nhiều, liên tục ( shop kinh doanh bán lẻ … ) . ( * ) :
Trị giá hàng xuất kho trong kỳ = Trị giá hàng tồn kho đầu kỳ + Trị giá hàng nhập kho trong kỳ – Trị giá hàng tồn kho cuối kỳ IV. Các phương pháp tính giá xuất kho hàng tồn kho
Căn cứ theo chuẩn mực kế toán số 02 – Hàng tồn kho phát hành tại Quyết định 149 / 2001 / QĐ-BTC ngày 31/12/2001 của Bộ Tài chính thì có 4 chiêu thức để tính giá trị hàng tồn kho. Do vậy, tùy vào từng mô hình doanh nghiệp mà lựa chọn 1 trong 4 chiêu thức để xác lập giá trị tồn kho như sau :
1. Phương pháp tính giá hàng tồn kho theo giá đích danh
Phương pháp tính theo giá đích danh được vận dụng dựa vào giá trị thực tiễn của từng loại sản phẩm & hàng hóa mua vào, từng loại loại sản phẩm sản xuất ra nên chỉ vận dụng cho những doanh nghiệp có ít mã hàng hoặc sản phẩm & hàng hóa không thay đổi và nhận diện được .
➨ Ưu điểm:
Tuân thủ nguyên tắc tương thích của kế toán, ngân sách trong thực tiễn và lệch giá thực tiễn tương thích với nhau, giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thực tiễn của nó ;
➨ Nhược điểm:
Việc vận dụng giải pháp này yên cầu những điều kiện kèm theo ngặt nghèo, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh thương mại ít chủng loại hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mẫu sản phẩm không thay đổi và nhận diện được thì mới hoàn toàn có thể vận dụng được chiêu thức này .
Ví dụ:
Công ty TNHH Anpha có phát sinh nhiệm vụ sau :
– Tồn thời điểm đầu kỳ : Nguyên vật liệu X 10.000 kg, đơn giá 5.000 đồng / kg ;
– Ngày 05/01/2021 : Nhập 7.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.200 đồng / kg ;
– Ngày 15/01/2021 : Xuất 7.0 00 kg nguyên vật liệu X ;
– Ngày 25/01/2021 : Xuất 8.000 kg nguyên vật liệu X .
➥ Như vậy :
– Trị giá xuất kho ngày 15/01 = 7.000 x 5.200 = 36.400.000 ;
– Trị giá xuất kho ngày 25/01 = 8.000 x 5.000 = 40.000.000 .2. Phương pháp bình quân gia quyền
Theo chiêu thức này, giá trị của mỗi loại sản phẩm tồn kho được tính theo giá trị trung bình của mỗi mẫu sản phẩm tồn kho đầu kỳ và giá trị mỗi mẫu sản phẩm tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình hoàn toàn có thể được tính theo kỳ hoặc sau mỗi lô hàng nhập về, phụ thuộc vào vào điều kiện kèm theo đơn cử của mỗi doanh nghiệp .
2.1 Bình quân gia quyền cuối kỳ
Theo chiêu thức này, đến cuối kỳ mới tính trị giá vốn của hàng mỗi lần xuất kho trong kỳ. Tùy theo kỳ lưu kho của doanh nghiệp vận dụng mà kế toán địa thế căn cứ vào giá nhập vào, giá trị hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ để tính giá đơn vị chức năng trung bình. Dưới đây là công thức tính :
Đơn giá xuất kho trung bình cuối kỳ của mỗi mã hàng = ∑ ( Giá trị hàng tồn thời điểm đầu kỳ + Giá trị hàng nhập trong kỳ ) ∑ ( Số lượng hàng tồn thời điểm đầu kỳ + Số lượng hàng nhập trong kỳ ) ➨ Ưu điểm:
Đơn giản, gọn nhẹ, chỉ cần đo lường và thống kê một lần vào cuối kỳ ;
➨ Nhược điểm:
Độ đúng mực không cao, việc làm dồn vào cuối kỳ gây ảnh hưởng tác động đến những việc làm khác của kế toán và chưa phân phối kịp thời thông tin kế toán tại thời gian phát sinh .
Ví dụ:
Công ty TNHH Anpha có phát sinh nhiệm vụ sau :
– Tồn thời điểm đầu kỳ : Nguyên vật liệu X 10.000 kg, đơn giá 5.000 đồng / kg ;
– Ngày 05/01/2021 : Nhập 5.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.200 đồng / kg ;
– Ngày 15/01/2021 : Nhập 15.000 kg nguyên vật liệu X đơn giá 5.500 đồng / kg ;
– Ngày 25/01/2021 : Xuất 18.000 kg nguyên vật liệu X .
➥ Như vậy :
– Đơn giá xuất kho của nguyên vật liệu X tính theo giải pháp bình quân gia quyền cuối kỳ :
Đơn giá xuất kho bình quân cuối kỳ của nguyên vật liệu X
= ( 10.000 x 5.000 + 5.000 x 5.200 + 15.000 x 5.500 ) ( 10.000 + 5.000 + 15.000 ) = 5.283 đồng . – Trị giá xuất kho NVL X ngày 25/01 theo chiêu thức trung bình cuối kỳ
= 5.283 x 18.000 = 95.094.000 .2.2 Bình quân gia quyền tức thời (bình quân gia quyền liên hoàn)
Theo giải pháp trung bình liên hoàn, khi nhập mẫu sản phẩm, vật tư, sản phẩm & hàng hóa xong, kế toán phải xác lập lại giá trị thực của hàng tồn kho và giá đơn vị chức năng trung bình của mã hàng đó. Công thức như sau :
Đơn giá xuất kho lần thứ n = ∑ ( Giá trị hàng tồn thời điểm đầu kỳ + Giá trị hàng nhập trước lần xuất thứ n ) ∑ ( Số lượng hàng tồn thời điểm đầu kỳ + Số lượng hàng nhập trước lần xuất thứ n ) ➨ Ưu điểm: Phương pháp này khắc phục được nhược điểm của phương pháp bình quân cuối kỳ, vừa chính xác, vừa cập nhật được thường xuyên liên tục;
➨ Nhược điểm: Phương pháp này tốn nhiều công sức, phải tính toán nhiều lần. Do vậy, phương pháp này được áp dụng ở các doanh nghiệp có ít mã hàng tồn kho, có hoạt động nhập xuất ít.
Ví dụ:
Công ty TNHH Anpha có phát sinh nhiệm vụ sau :
– Tồn thời điểm đầu kỳ : Nguyên vật liệu X 10.000 kg, đơn giá 5.000 đồng / kg ;
– Ngày 050 / 1/2021 : Nhập 5.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 4.800 đồng / kg ;
– Ngày 10/01/2021 : Xuất 12.000 kg nguyên vật liệu X ;
– Ngày 15/01/2021 : Nhập 15.000 kg nguyên vật liệu X đơn giá 5.500 đồng / kg ;
– Ngày 25/01/2021 : Xuất 12.000 kg nguyên vật liệu X .
➥ Như vậy :
– Đơn giá xuất kho của nguyên vật liệu X tính theo chiêu thức bình quân gia quyền tức thời :
Đơn giá xuất kho ngày 10/01 của nguyên vật liệu X = ( 10.000 x 5.000 + 5.000 x 4.800 ) ( 10.000 + 5.000 ) = 4.933 đồng . – Trị giá xuất kho nguyên vật liệu X ngày 10/01 = 4.933 x 12.000 = 59.200.000 .
Đơn giá xuất kho ngày 25/01 của nguyên vật liệu X = ( 3000 x 4.933 + 15.000 x 5.500 ) ( 15.000 + 3.000 ) = 5.405 đồng – Trị giá xuất kho nguyên vật liệu X ngày 25/01 = 5.405 x 12.000 = 64.866.000 .
3. Phương pháp nhập trước, xuất trước (phương pháp FIFO)
Phương pháp nhập trước, xuất trước vận dụng dựa trên giả thiết là giá trị hàng tồn kho được mua hoặc được sản xuất trước thì xuất trước và trị giá hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập trước hoặc sản xuất trước và triển khai lần lượt cho đến khi chúng được xuất ra hết .
➨ Ưu điểm:
Có thể tính được trị giá vốn hàng xuất kho ngay mỗi lần xuất kho, do vậy bảo vệ cung ứng số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép những phần hành cũng như cho quản trị. Trị giá vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối xê dịch với giá thị trường của mẫu sản phẩm đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo giải trình kế toán phản ánh giá trị trong thực tiễn hơn .
➨ Nhược điểm:
Theo chiêu thức này, lệch giá hiện tại được tạo ra dựa trên giá trị mẫu sản phẩm, vật tư, sản phẩm & hàng hóa đã có từ trước nên không tương thích với ngân sách hiện tại của loại sản phẩm, vật tư, sản phẩm & hàng hóa này .
Ví dụ: Công ty TNHH Anpha có phát sinh nghiệp vụ sau:
– Tồn thời điểm đầu kỳ : Nguyên vật liệu X 10.000 kg, đơn giá 5.000 đồng / kg ;
– Ngày 05/01/2021 : Nhập 5.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.200 đồng / kg ;
– Ngày 15/01/2021 : Nhập 15.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.500 đồng / kg ;
– Ngày 25/01/2021 : Xuất 18.000 kg nguyên vật liệu X .
➥ Trị giá xuất kho nguyên vật liệu X ngày 25/01 theo chiêu thức FIFO
= 10.000 x 5.000 + 5.000 x 5.200 + 3.000 x 5.500
= 92.500.000 .4. Phương pháp nhập sau, xuất trước (phương pháp LIFO)
Áp dụng dựa trên giả thuyết hàng tồn kho được mua sau hoặc sản xuất sau thì xuất trước, hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng mua hoặc sản xuất trước đó. Theo giải pháp này, giá trị hàng xuất kho tính theo giá của lô hàng nhập lần ở đầu cuối, giá trị hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ .
➨ Ưu điểm:
Có thể tính được trị giá vốn hàng xuất kho ngay mỗi lần xuất kho, thế cho nên bảo vệ phân phối số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép những phần hành cũng như cho quản trị. giá thành của lần mua gần nhất sát với giá vốn trong thực tiễn xuất kho, tuân thủ nguyên tắc tương thích của kế toán .
➨ Nhược điểm:
Trị giá vốn của hàng tồn kho còn lại cuối kỳ không tương thích với thực tiễn .
Ví dụ: Công ty TNHH Anpha, có phát sinh nghiệp vụ sau:
– Tồn thời điểm đầu kỳ : Nguyên vật liệu X 10.000 kg, đơn giá 5.000 đồng / kg ;
– Ngày 05/01/2021 : Nhập 5.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.200 đồng / kg ;
– Ngày 15/01/2021 : Nhập 15.000 kg nguyên vật liệu X, đơn giá 5.500 đồng / kg ;
– Ngày 25/01/2021 : Xuất 18.000 kg nguyên vật liệu X .
➥ Trị giá xuất kho nguyên vật liệu X ngày 25/01 theo giải pháp LIFO
= 15.000 x 5.500 + 3.000 x 5.200
= 98.100.000 .>> Xem thêm: Lưu ý khi lập BCTC cho khoản mục hàng tồn kho.
V. Các câu hỏi thường gặp về tính giá hàng tồn kho
1. Các phương pháp tính giá hàng tồn kho được áp dụng với loại hình kinh doanh nào của doanh nghiệp?
- Phương pháp bình quân gia quyền: Áp dụng với doanh nghiệp có ít chủng loại hàng tồn kho, số lần nhập xuất ít;
- Phương pháp đích danh: Áp dụng với doanh nghiệp có ít mặt hàng, giá trị hàng lớn, mặt hàng ổn định;
- Tính giá xuất kho theo phương pháp FIFO: Thường áp dụng đối với doanh nghiệp kinh doanh về mỹ phẩm, thuốc.
2. Trong các phương pháp tính giá vốn hàng tồn kho thì phương pháp nào các doanh nghiệp dùng phổ biến nhất hiện nay?
Đối với chuẩn mực kế toán hàng tồn kho thì có 04 giải pháp tính giá vốn. Tuy nhiên, đa phần những doanh nghiệp lúc bấy giờ đều chọn giải pháp bình quân gia quyền để vận dụng tính giá vốn và theo dõi tồn kho cho doanh nghiệp vì ưu điểm là đơn thuần, dễ triển khai và chỉ cần làm vào cuối mỗi kỳ .
Bùi Huyền – Phòng Kế toán Anpha
Source: https://dichvubachkhoa.vn
Category : Mua Bán Đồ Cũ
Có thể bạn quan tâm
- VSA 501 – Bằng chứng kiểm toán đối với các khoản mục và sự kiện đặc biệt
- Thu mua vải cây vải tồn kho vải thanh lý
- 10 chiến lược quản lý hàng tồn kho – Quản lý bán hàng và phát triển kinh doanh
- Gạch cao cấp giá rẻ tại Hậu Giang nên mua ở đâu đảm bảo uy tín?
- Phân tích tình hình quản trị hàng tồn kho tại một doanh nghiệp (công ty cổ phần – Tài liệu text
- Tồn kho an toàn ảnh hưởng thế nào đến chuỗi cung ứng?
