Ngày mai, ‘sự cố Y2K’ có thể xảy ra lần nữa

“Sự cố” gợi nhớ đến lỗi Y2K hồi năm 2000. Y2K bắt nguồn từ việc máy tính ban đầu được sản xuất với bộ tính giờ 2 chữ số, ví dụ năm 1999 sẽ được ghi nhận là 99, nên khi chuyển sang năm 2000 sẽ quay về với con số 00. Và máy tính hiểu đó là năm 1900.

Y2K đã dấy lên nỗi lo về việc làm tê liệt mạng lưới máy tính toàn thế giới đi kèm những hiện tượng kỳ lạ như khai hoả tên lửa giật mình, sự cố hạt nhân và khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính khi những ngân hàng nhà nước đều đang dùng máy tính để tính lãi mỗi ngày .

Quay về vấn đề hiện tại, Hệ thống Định vị Toàn cầu 24, viết tắt là GPS, sẽ ngưng hoạt động sau khi hoàn tất chu kì 20 năm vào lúc 7:59 tối thứ Bảy giờ Châu Âu, nghĩa là khoảng 7 giờ sáng Chủ Nhật theo múi giờ Việt Nam.

24 vệ tinh GPS vẫn đang hoạt động ngoài quỹ đạo Trái đất, cung cấp các thông tin về địa lý và thời gian trên thế giới. Ảnh: NBC.

Về mặt lý thuyết, sự cố này có thể ảnh hưởng đến các hệ thống điều hướng giao thông và thậm chí một số cơ sở hạ tầng quan trọng trong thông tin liên lạc, giao thông và mạng lưới điện. Đó là do các vệ tinh GPS chỉ có thể kiểm đếm thời gian theo tuần và được thiết kế để khi bắt đầu hoạt động năm 1980, nó có đủ bộ nhớ lưu trữ 1.024 tuần. Khi sử dụng hết bộ nhớ, bộ đếm sẽ quay lại con số 0, là vào thứ Bảy tuần này.

Hiện nay có khoảng chừng 4 tỉ thiết bị đang sử dụng mạng lưới hệ thống GPS. Cơ quan An ninh của Bộ An ninh Quốc gia Hoa Kỳ ( CISA ) cho biết : “ Một lỗi nano giây trong thời hạn của GPS có thể ảnh hưởng tác động đến 1 foot tại vị trí thật ”. Trong những thử nghiệm gần đây, rất nhiều mạng lưới hệ thống đã không hề giải quyết và xử lý lỗi quy đổi này .

Tuy vậy trong trong thực tiễn, sự cố này không phải là yếu tố lớn cho lắm. Không quân Hoa Kỳ, đơn vị chức năng quản lý những vệ tinh, cùng nhiều cơ quan khác đã gửi cảnh báo nhắc nhở đến những công ty kinh tế tài chính, hãng hàng không và nhà phân phối mạng lưới hệ thống định vị từ suốt hai năm qua. Cũng như Y2K, những nhà phân phối đã tiên liệu và tìm cách hạn chế đến mức tối đa thiệt hại khi sự cố xảy ra .Không quân nói rằng những kế hoạch để xử lý sự cố đã được lên rõ, cũng như những thiết bị và mạng lưới hệ thống được sản xuất trong 10 năm trở lại đây đều đã được mã hoá để xử lý quy trình quy đổi. Tuy vậy, đơn vị chức năng này vẫn khuyên người dùng những thiết bị GPS nên xác định lại với chủ sản xuất để xem thiết bị của mình có đủ những điều kiện kèm theo “ sống sót ” qua thời gian quy đổi hay không .Đây không phải lần cuối vệ tinh GPS hoàn tất chu kỳ luân hồi hoạt động giải trí. Hiện tại, bộ đếm tuần của những vệ tinh được lập trình theo từng khối 10 bit, do đó sẽ hết hạn sau 1.024 tuần. Những những mạng lưới hệ thống tân tiến đã được tăng cấp lên bộ tàng trữ 13 bit, đủ để sống sót trong 157 năm. Ít nhất những người khốn khổ vì ” mù đường ” sẽ được yên tâm trong hơn 150 năm nữa .