Thương mại điện tử – Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử

MẠI ĐIỆN TỬ
Trần Đức Trí – ĐH Kinh tế – ĐH Huế

Thương mại điện tử 2
NỘI DUNG
1 Khái niệm chung
2 Đặc điểm, phân loại
3 Lợi ích, hạn chế

Thương mại điện tử 4
Khái niệm TMĐT
THƯƠNG MẠI | ĐIỆN TỬ

Thương mại điện tử 5
Khái niệm TMĐT – nghĩa hẹp
Thương mại điện tử là việc mua bán
hàng hoá và dịch vụ thông qua các phương
tiện điện tử và mạng viễn thông, đặc biệt là
máy tính và internet.

Thương mại điện tử 6
Khái niệm TMĐT – nghĩa rộng
“Thông tin” bất cứ gì có thể truyền
tải bằng kỹ thuận điện tử. Bao gồm:
thư từ file văn bản
cơ sở dữ liệu bản tính
bản thiết kế hình đồ hoạ
quảng cáo hỏi hàng
đơn hàng hoá đơn
bảng giá hợp đồng
hình ảnh động âm thanh
“Thương mại”: mọi vấn đề nảy sinh từ
mối quan hệ mang tính thương mại:
cung cấp, trao đổi hàng hóa, dịch vụ
uỷ thác hoa hồng cho thuê dài hạn
xây dựng tư vấn
đầu tư ngân hàng
bảo hiểm khai thác
hợp tác vận tải
Luật mẫu về Thương mại điện tử (UNCITRAL Model Law on
Electronic Commerce):
Thương mại điện tử là việc trao đổi thông tin thương
mại thông qua các phương tiện điện tử, không cần phải in ra
giấy bất cứ công đoạn nào của toàn bộ quá trình giao dịch.

Thương mại điện tử 7
Các phương tiện thực hiện
• Điện thoại:
– Phổ thông, dễ sử dụng
– Bưu điện, ngân hàng, hỏi đáp, tư
vấn, giải trí
– Chỉ âm thanh, phải kết thúc bằng
giấy tờ
– Chi phí cao
– Mở rộng: voice chat

Thương mại điện tử 8
Các phương tiện thực hiện
• Fax:
– Đưa thư, gửi công văn
– Chỉ văn bản viết
– Mở rộng: phần mềm fax

Thương mại điện tử 9
Các phương tiện thực hiện
• Truyền hình:
– Phổ thông nhất
– Quảng cáo
– Một chiều, không thể tìm kiếm,
đàm phán
– Mở rộng: Video conference

Thương mại điện tử 10
Các phương tiện thực hiện
• Máy tính và Internet
– Giao dịch mua bán, hợp tác sản
xuất, cung cấp dịch vụ, quản lý
hoạt động nội bộ doanh nghiệp,
liên kết doanh nghiệp, hình thành
mô hình kinh doanh mới
– Giao dịch chứng khoán, tài chính,
ngân hàng, hải quan

Thương mại điện tử 11
Khái niệm TMĐT
Thương mại điện tử
Electronic commerce
Thương mại trực tuyến
Online trade
Thương mại không giấy tờ
Paperless commerce
Kinh doanh điện tử
E-business

Thương mại điện tử 12
Hệ thống các hoạt động cơ bản
Sản phẩm
& Dịch vụ
Inbound
Logistics
Xử lý
nghiệp
vụ
Outbound
Logistics
Marketing
& bán
hàng
Dịch vụ
sau bán
hàng
R&D điện tử
R&D trực tuyến
Thiết kế sản phẩm mới
Phát triển sản phẩm
mới nhanh hơn
Mua sắm trực tuyến
Mua nguyên liệu trực
tuyến
Đấu thầu trực tuyến
Kết nối ERP
Chia sẻ thông tin
Sản xuất điện tử
Sản xuất theo đơn hàng
Hợp tác nhà sản xuất linh
kiện và lắp ráp
Chia sẻ kiến thức
Kế hoạch hoá nguồn lực
Outbound logistics
Quản trị đặt hàng trực tuyến
Ký kết hợp đồng qua mạng
Cho KH truy xuất danh mục sản
phẩm mới và thời hạn giao hàng
Quản trị quá trình thực hiện HĐ
Marketing điện tử
Marketing theo đối tượng KH
Nghiên cứu thị trường điện tử
Quảng cáo điện tử
Tương tác với khách hàng
Bán hàng trực tuyến
Xử lý giao dịch trực tuyến
Định giá tương tác
Dịch vụ sau bán hàng
Theo dõi bán hàng tt
Hỗ trợ khách hàng tt
Quản trị quan hệ KH
Quản trị bán phụ
kiện/hàng thay thế

Thương mại điện tử 13
Quá trình phát triển TMĐT
Thương mại Thông tin (i-Commerce)
Thông tin (Information) lên mạng web
Trao đổi, đàm phán, đặt hàng qua mạng (e-mail, chat, forum…)
Thanh toán, giao hàng truyền thống
Thương mại “cộng tác”(c-Business)
Integrating / Collaborating
Nội bộ doanh nghiệp các bộ phận liên kết
(integrating) và kết nối với các đối tác kinh
doanh (connecting)
Thương mại Giao dịch (t-Commerce)
Hợp đồng điện tử (ký kết qua mạng)
Thanh toán điện tử (thực hiện qua mạng)
(online transaction)

Thương mại điện tử 14
Các vấn đề chiến lược TMĐT
• Hạ tầng viễn thông
• Truy cập
• Đội ngũ nhân lực
• Thiết bị truy cập internet
• Chính sách và kế hoạch của Chính phủ
• Những mối đe doạ do tự do hóa mang lại
• Sử dụng các phần mềm phù hợp
• Máy tính có thể hiển thị ngôn ngữ địa phương
• Những nội dung đã được địa phương hóa
• Các cổng thông tin
• Chính phủ điện tử – các cơ sở hạ tầng do chính phủ cung cấp
• Các tiêu chuẩn về sản xuất, an toàn lao động và sức khỏe.
• Luật pháp về Công nghệ thông tin
• Vấn đề an ninh – thông tin, tính hệ thống, hệ thống mạng
• Vấn đề chứng thực, mã khoá
• Truy cập internet bằng băng thông rộng
• Phát triển nguồn nhân lực về công nghệ thông tin
• Hợp tác về hệ thống mạng
• Các cơ hội do tự do hóa và khu vực hóa mang lại
• Các chợ điện tử
• Cơ sở hạ tầng cho việc thực hiện thanh toán qua mạng
• Bảo vệ người tiêu dùng
• Vấn đề chấp nhận xác thực liên quốc gia
• Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ
• Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân
Mối quan tâm của
các nước đang phát
triển và kém phát
triển
Mối quan tâm
của các nước
phát triển và các
tập đoàn công
nghiệp hàng
đầu

Thương mại điện tử 15
Vì sao phải học TMĐT?
“Mọi doanh nghiệp đều là
doanh nghiệp IT”

Thương mại điện tử 17
Đặc trưng
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị trường

Thương mại điện tử 18
Đặc điểm
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị trường

Thương mại điện tử 19
Đặc điểm
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị trường

Thương mại điện tử 20
Đặc điểm
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị trường

Thương mại điện tử 21
Đặc điểm
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị trường

Thương mại điện tử 22
Đặc điểm
1. Gắn liền, tác động với ICT
2. Hình thức qua mạng
3. Phạm vi toàn cầu
4. Ba chủ thể tham gia
5. Thời gian không giới hạn
6. Hệ thống thông tin là thị
trường

Thương mại điện tử 23
Phân loại
Mức độ phối hợp
TM thông tin
TM giao dịch
TM cộng tác
Đối tượng tham gia
Công nghệ kết nối
Thương mại hữu tuyến
Thương mại di động
E-Commerce
G2G G2B G2C
B2G B2B B2C
C2G C2B C2C
Hình thức dịch vụ
Chính phủ điện tử
Giáo dục điện tử
Tài chính điện tử
Ngân hàng điện tử
Chứng khoản điện tử

Thương mại điện tử 25
Lợi ích – tổ chức
• Mở rộng phạm vi giao dịch, mở rộng thị trường
• Giảm chi phí sản xuất
• Cải thiện hệ thống phân phối
• Vượt giới hạn về thời gian
• Sản xuất hàng theo yêu cầu
• Mô hình kinh doanh mới
• Tăng tốc độ tung sản phẩm ra thị trường
• Giảm chi phí thông tin liên lạc
• Giảm chi phí mua sắm
• Củng cố quan hệ khách hàng
• Thông tin cập nhật
• Chi phí đăng ký kinh doanh

Thương mại điện tử 26
Lợi ích – người tiêu dùng
• Vượt giới hạn về không gian và thời gian
• Nhiều lựa chọn về sản phẩm và dịch vụ
• Giá thấp hơn
• Giao hàng nhanh hơn với các hàng hóa số hóa được
• Thông tin phong phú, thuận tiện và chất lượng cao hơn
• Đấu giá
• Cộng đồng thương mại điện tử
• Đáp ứng mọi nhu cầu
• Thuế

Thương mại điện tử 27
Lợi ích – xã hội
• Hoạt động trực tuyến: làm việc, mua sắm,
giao dịch
• Nâng cao mức sống: nhiều hàng hóa
• Lợi ích nước nghèo: tiếp cận, học tập
• Dịch vụ công: y tế, giáo dục, giấy phép…

Thương mại điện tử 28
Hạn chế kỹ thuật
• Chưa có tiêu chuẩn quốc tế chất lượng, an toàn và độ tin
cậy
• Tốc độ Internet vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu
• Các công cụ xây dựng phần mềm vẫn đang phát triển
• Khó khăn khi kết hợp các phần mềm TMĐT với phần mềm
ứng dụng
• Cần có các máy chủ thương mại điện tử đặc biệt
• Chi phí truy cập Internet vẫn còn cao
• B2C: hệ thống kho hàng tự động lớn

Thương mại điện tử 29
Hạn chế thương mại
• An ninh và riêng tư
• Thiếu lòng tin
• Luật, chính sách, thuế chưa được làm rõ
• Chính sách chưa thực sự hỗ trợ TMĐT phát triển
• Phương pháp đánh giá TMĐT chưa đầy đủ, hoàn thiện
• Chuyển đổi thói quen tiêu dùng từ thực đến ảo cần thời gian
• Sự tin cậy đối với môi trường kinh doanh không giấy tờ
• Số lượng người tham gia chưa đủ lớn
• Số lượng gian lận ngày càng tăng
• Thu hút vốn đầu tư mạo hiểm khó khăn hơn sau sự sụp đổ
hàng loạt của các công ty dot.com