Vật lí 11/Chương 1/Bài 6

Tụ điện
Trong quạt điện, tivi, tủ lạnh, stăcte của đèn ống … ta thường thấy có tụ điện. Vậy tụ điện là gì ?

Tụ điện

Tụ điện là gì ?

Tụ điện là một hệ hai vật dẫn đặt gần nhau và ngăn cách nhau bằng một lớp cách điện. Nó dùng để chứa điện tích.

Tụ điện được dùng phổ cập là tụ điện phẳng. Cấu tạo của tụ điện phẳng gồm hai bản sắt kẽm kim loại phẳng đặt song song với nhau và ngăn cách nhau bằng một lớp điện môi .
Trong mạch điện, tụ điện được màn biểu diễn bằng kí hiệu vẽ trên Hình 6.1 .

Cách tích điện cho tụ điện

Muốn tích điện cho tụ điện, người ta nối hai bản của tụ điện với hai cực của nguồn điện ( Hình 6.2 ) .Bản nối cực dương sẽ tích điện dương, bản nối cực âm sẽ tích điện âm .

Điện dung của tụ điện

Định nghĩa

Điện tích Q. mà một tụ điện nhất định tích được tỉ lệ thuận với hiệu điện thế U đặt giữa hai bản của nó .

Q = CU hay (6.1)

Xem thêm: Top 45 linh kiện trường giang phố vọng hay nhất 2022

Đại lượng C được gọi là điện dung của tụ điện. Nó đặc trưng cho năng lực tích điện của tụ điện ở một hiệu điện thế nhất định. Thật vậy, dưới một hiệu điện thế U nhất định, tụ có điện dung C sẽ tích được điện tích Q. lớn. Vậy :Điện dung của tụ điện được xác lập bằng thương số của điện tích của tụ điện và hiệu điện thế giữa hai bản của nó .

Đơn vị điện dung

Trong công thức ( 6.1 ) nếu Q đo bằng đơn vị chức năng Cu-lông ( C ), U đo bằng đơn vị chức năng là Vôn ( V ) thì C đo bằng đơn vị chức năng fara ( kí hiệu là F ) .Fara là điện dung của một tụ điện mà nếu đặt giữa hai bản của nó hiệu điện thế 1 V thì nó tích được điện tích 1 C .Các tụ điện thường dùng chỉ có điện dung từ 10-12 F đến 10-6 F. Vì vậy ta thường dùng những ước của fara :

• 1 micrôfara (kí hiệu là μF) = 1.10-6 F.
• 1 nanôfara (kí hiệu là nF) = 1.10-9 F.
• 1 picôfara (kí hiệu là pF) = 1.10-12 F.

Các loại tụ điện

Người ta lấy tên của lớp điện môi để đặt tên cho tụ điện : tụ không khí, tụ giấy, tụ mica, tụ sứ, tụ gốm,…

Người ta còn sản xuất tụ điện có điện dung biến hóa được ( còn gọi là tụ xoay ) .

Năng lượng của điện trường trong tụ điện

Người ta chứng tỏ được công thức tính năng lượng của điện trường trong tụ điện :