Sơ đồ tư duy Chí Phèo dễ nhớ, hay nhất

26/10/2022 - Dịch Vụ Bách Khoa - 121

Sơ đồ tư duy Chí Phèo dễ nhớ, hay nhất

Tải xuống

Nhằm mục tiêu giúp học viên thuận tiện hệ thống hóa được kỹ năng và kiến thức, nội dung những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 11, chúng tôi biên soạn bài viết Sơ đồ tư duy Chí Phèo dễ nhớ, hay nhất với vừa đủ những nội dung như khám phá chung về tác phẩm, tác giả, bố cục tổng quan, dàn ý nghiên cứu và phân tích, bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích, …. Hi vọng qua Sơ đồ tư duy Chí Phèo sẽ giúp học viên nắm được nội dung cơ bản của Chí Phèo .

Bạn đang đọc: Sơ đồ tư duy Chí Phèo dễ nhớ, hay nhất

Bài giảng: Chí Phèo (Phần 2: Tác phẩm) – Cô Thúy Nhàn (Giáo viên VietJack)

A. Sơ đồ tư duy Chí Phèo

B. Tìm hiểu Chí Phèo

I. Tác giả

– Nam Cao ( 1915 / 1917 – 1951 ), tên thật là Trần Hữu Tri .
– Quê ông ở Lý Nhân, Hà Nam .
– Ông sinh ra trong một mái ấm gia đình công giáo bậc trung .
– Đề cao con người tư tưởng : Quan tâm tới đời sống niềm tin của con người, luôn hứng thú tò mò ” con người trong con người ” .
– Đi sâu tò mò nội tâm nhân vật
– Thường viết về những cái li ti nhưng lại mang ý nghĩa triết lý thâm thúy
– Ông có phong thái triết lý trữ tình sắc lạnh .

II. Tác phẩm

1. Thể loại: Truyện ngắn.

2. Hoàn cảnh ra đời:

– Dựa vào những cảnh thật, người thật mà Nam Cao được tận mắt chứng kiến và nghe kể về làng quê mình, bức xúc trước hiện thực quyết liệt đó ông đã viết thành truyện năm 1941 .

3. Bố cục:

– Phần 1 ( Từ đầu đến … .. cả làng Vũ Đại cũng không ai biết ) : Chí Phèo Open cùng tiếng chửi .
– Phần 2 ( Tiếp đến …. không bảo người nhà đun nước mau lên ) : Chí Phèo mất hết nhân tính .
– Phần 3 ( còn lại ) : Sự thức tỉnh về ý thức thảm kịch của cuộc sống Chí Phèo .

4. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm.

– Truyện lúc đầu có tên là “ Cái lò gạch cũ ” nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề sự Open của Chí Phèo trong cuộc sống. Cách gọi này dựa vào hình ảnh cái lò gạch bỏ không ở phần đầu và được lặp lại ở câu kết của tác phẩm, điều đó có ý nghĩa nhấn mạnh vấn đề đặc thù quy luật của hiện tượng kỳ lạ Chí Phèo, tạo ra ám ảnh trong tâm lý người đọc. Tuy nhiên nhan đề này đã biểu lộ cái nhìn bi quan của tác giả về số phận của người nông dân. Sau đó Nhà xuất bản Đời mới đổi tên là “ Đôi lứa xứng đôi ”, nhan đề này dựa vào mối tình Chí Phèo – thị Nở, gợi sự tò mò của fan hâm mộ. Tuy nhiên, nhan đề này cũng chưa khái quát được ý nghĩa của tác phẩm. Cuối cùng nhan đề “ Chí Phèo ” được nhà văn đặt khi được in lại trong tập Luống cày .
– Nhan đề “ Chí Phèo ” cũng là tên nhân vật chính của câu truyện. Tác giả sử dụng nhan đề này để làm rõ số phận, cuộc sống, xấu số, đơn độc, cô độc của nhân vật chính được nhắc đến. Đồng thời, nhan đề này cũng gây ám ảnh, ấn tượng mạnh so với người đã, đang và sẽ đọc câu truyện .
– Nhan đề “ Chí Phèo ” tóm gọn được nội dung của tác phẩm. Chí Phèo là nạn nhân, là mẫu sản phẩm của xã hội phong kiến nửa thực dân. Chí là người nông dân lương thiện nhưng lại bị đẩy vào “ bước đường cùng ” trở thành kẻ lưu manh, côn đồ, mất hết cả nhân hình nhân tính. Trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Chí bị cự tuyệt quyền làm người. Nam Cao phát hiện trong sâu thẳm con người ấy là bản tính lương thiện. Chỉ cần một chút ít tình thương nhen nhóm sẽ bùng lên. Cuối cùng nhờ tình yêu của thị nở, Chí được thức tỉnh. Anh đến nhà Bá Kiến đòi lương thiện rồi giết chết Bá Kiến và tự kết liễu đời mình .
– Nhan đề đã góp thêm phần thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm .

5. Tóm tắt

Chí Phèo là một đứa trẻ bị bỏ phí trong một lò gạch cũ và được nhặt về nuôi. Khi lớn lên Chí Phèo đi ở hết nhà này nhà khác để nuôi thân. Đến năm 20 tuổi, hắn làm canh điền cho nhà bá kiến và tấm thảm kịch cuộc sống hắn từ diễn ra từ đây. Vì bá kiến ghen nên hắn bị giải lên huyện và bị bắt bỏ tù. Hắn ở tù bảy tám năm, sau khi trở lại, hắn Open với bộ dạng khác hẳn rất lâu rồi với nhiều hình xăm trên mình. Hắn khi nào cũng say và cứ say là hắn lại đến nhà bá kiến để chửi bới, rạch mặt ăn vạ. Bá kiến đã biến Chí Phèo thành kẻ tay sai chuyên đâm thuê chém mướn cho lão. Trong thực trạng luôn say mèm, ai cho tiền sai gì hắn cũng làm, hắn trở thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại luôn làm những trò tác quái phá làng, phá xóm, khiến người dân ai ai cũng lo âu. Cuộc đời hắn không khi nào tỉnh. Vào một đêm trăng, Phèo say thì gặp thị nở. Đêm đó, họ ăn nằm với nhau. Phèo nửa đêm đau bụng, nôn mửa, sáng hôm sau, thị cho hắn một bát cháo hành. Cũng từ đó hắn khao khát trở lại đời sống lương thiện và được sống cùng thị nở. Nhưng một lần nữa hắn bị đạp xuống vực vì bà cô của Thị không chấp thuận đồng ý. Chí Phèo vô vọng, lại uống và lại xách dao ra đi, vừa đi hắn vừa chửi rủa sự đời. Hắn cầm dao đến nhà bá kiến đòi trả lương thiện cho hắn. Hắn đâm chết bá kiến rồi tự tử. thị nở nghe tin hắn chết nhìn xuống bụng và nghĩ đến lò gạch .

6. Giá trị nội dung

– Qua truyện ngắn Nam Cao đã khái quát một hiện tượng kỳ lạ xã hội ở nông thôn Nước Ta trước Cách mạng tháng Tám : một bộ phận nông dân lương thiện bị đẩy và thực trạng lưu manh hóa .
– Nhà văn đã phán quyết đanh thép cái xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác tâm hồn của người nông dân lương thiện đồng thời khẳng định chắc chắn thực chất lương thiện ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình lẫn nhân tính .
– Chí Phèo là tác phẩm có giá trị nhân đạo và hiện thực thâm thúy .

7. Giá trị nghệ thuật

– Tác phẩm bộc lộ kĩ năng truyện ngắn bậc thầy của Nam Cao : kiến thiết xây dựng nhân vật nổi bật bất hủ ; nghệ thuật và thẩm mỹ trần thuật linh động, tự nhiên mà vẫn đồng nhất ngặt nghèo ; ngôn từ trần thuật rực rỡ .

III. Dàn ý phân tích tác phẩm.

1. Nhân vật Chí Phèo.

a. Từ khi ra đời đến trước ki vào tù.

– Xuất thân :
+ Là đứa con hoang bị bỏ rơi, không cha, không mẹ, không thân không thích .
+ Bị bán trao tay không biết bao nhiêu người, phải đi ở .
– Lớn lên :
+ Hiền lành, chịu khó chất phác .
+ Có lòng tự trọng .
+ Có tham vọng đơn giản và giản dị một mái ấm bình yên chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải như bao người nông dân khác .

b. Bị đẩy vào nhà tù, bị tha hóa khi ra tù.

– Nguyên nhân :
+ Cơn ghen của bá kiến đã đẩy Chí vào tù .
+ Nhà tù thực dân phong kiến đã nhào nặn nên con người Chí, biến hắn thành người khác hẳn .
– Ra tù chí xa đọa vào con đường lưu manh hóa .
+ Chí bị hủy hoại hình người : mặt hắn ngang dọc không biết bao nhiêu là sẹo, đầy mình xăm trổ, ….
+ Hủy hoại tính người : Chí trở thành tay sai đắc lực cho bá kiến, con quỷ dữ của làng Vũ Đại .
• Dọa nạt, chửi bới, đập đầu rạch mặt ăn vạ, đâm chém cướp phá đó đều là kì tích bất hảo của Chí .
• Chí chìm trong cơn say liên miên .
• Chí từng bước bán linh hồn cho quỷ dữ .
– Bị xã hội loài người chối bỏ .
+ Tiếng chửi của Chí đầu đoạn trích là dẫn chứng, hắn càng chửi đáp lại hắn chỉ là tiếng chó sủa .
+ Chí Phèo tiêu biểu vượt trội cho cả một hiện tượng kỳ lạ bi thảm trong xã hội cũ có tính quy luật : hiên tượng lưu manh hóa, bị diệt trừ những giá trị của con người ⇒ sức mạnh tố cáo xã hội, giá trị hiện thực thâm thúy .

c. Chí Phèo thức tỉnh khi gặp thị Nở.

* Thức tỉnh :
– Sau cuộc gặp gỡ với thị nở, lần tiên phong Chí Phèo thực sự “ tỉnh ” .
+ Chợt nhận ra ở trong cái lều ẩm thấp của Chí sẽ thấy “ chiều lúc xế trưa và gặp đêm khi bên ngoài vẫn sáng ” .
+ Bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài .
+ Tỉnh để cảm thấy miệng đắng và “ lòng mơ hồ buồn ” .
+ Cảm thấy “ sợ rượu ” ⇒ tín hiệu của sự thức tỉnh rõ ràng nhất .
+ Cảm nhận những thanh âm của đời sống : âm thanh của tiếng chim hót, tiếng người cười nói …
+ Hắn đủ tình để nhận thức thực trạng của mình, để thấy mình cô độc .
⇒ Cuộc gặp với thị đã làm Chí Phèo thực sự tỉnh táo sau những cơn say triền miên .
* Niềm vui, hy vọng, tham vọng quay trở về .
– Niềm hy vọng của thời trẻ quay trở lại : mong ước một mái ấm gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn, cày thuê, vợ dệt vải ; nuôi lợn, khá giả thì mua dăm ba sào ruộng
– Khi thấy bát cháo hành của thị nở, Chí Phèo quá bất ngờ và thấy “ mắt mình như ươn ướt ” ⇒ xúc động vì lần tiên phong có người chăm nom .
– Thấy thị nở có duyên, cảm thấy vừa vui vừa buồn .
– Hắn muốn làm nũng với thị, thấy lòng thành trẻ con .
– Chí Phèo thèm lương thiện : Tình yêu của thị nở làm hắn nghĩ bản thân có cầu nối để trở về .

– Tình yêu với thị nở khiến hắn đủ hi vọng và mong ước có một gia đình: “Hay là mình sang ở với tớ một nhà cho vui”.

Xem thêm: Hướng dẫn cài đặt và sử dụng phần mềm khẩu trang điện tử “Bluezone”

⇒ Gặp thị nở, Chí Phèo đã trải qua những cảm hứng chưa hề có trong đời, mang đến niềm vui, niềm hy vọng và mong ước quay trở lại làm người lương thiện trỗi dậy .
* Thất vọng, đau đớn .
– Tình yêu bị ngăn cấm bởi bà cô thị nở, nởi vậy, khi thị nở khước từ, Chí Phèo tuyệt vọng và đau đớn :
+ “ Ngẩn người ”, “ ngẩn mặt ” : Thái độ bộc lộ sự hiểu ra, nhận thức được tình cảnh của mình ⇒ đáng thương .
+ Thoáng thấy hương cháo hành : hồi tưởng về tình yêu đã trải qua .
+ Hành động : Nắm lấy tay thị ⇒ mong ước níu kéo niềm hạnh phúc .
+ Hắn tìm đến rượu rồi “ ôm mặt khóc rưng rức ” .
⇒ Mong muốn quay trở lại làm người lương thiện không còn nữa, Chí đau đớn, vô vọng .

d. Sự bế tắc trên con đường trở về làm người lương thiện.

– Mối tình với thị nở tan vỡ .
+ Nguyên nhân : định kiến xã hội, bà cô thị không chấp thuận đồng ý .
+ Đến một con người như thị mà Chí cũng không được phép yêu .
⇒ Có thể nói trong cái xã hội ấy Chí đã trọn vẹn bị vứt bỏ, Chí rơi và thảm kịch đau đớn khi nhận ra mình không trở trở về cái xã hội phẳng phiu của những người lương thiện được nữa .
– Đến nhà bá kiến .
+ Chí đến đòi lương thiện .
+ Với Chí những khao khát đời sống lương thiện lúc này còn quan trọng hơn tính mạng con người và Chí giết bá kiến rồi tự sát .
+ Cái chết của Chí Phèo mang tính tố cáo xã hội không những đẩy con người vào bước đường tha hóa, lưu manh hóa mà còn đẩy họ đi tới cái chết .
+ Ở đây ta còn thấy cảm quan hiện thực thâm thúy của nhà văn Nam Cao : tình hình xích míc xung đột ở nông thôn Nước Ta lúc bấy giờ chỉ hoàn toàn có thể xử lý bằng đấu tranh .
⇒ Chí Phèo điểm hình cho những gì tủi khổ nhất của người nông dân nhưng ở họ vẫn lấp lánh lung linh ánh sáng lương thiện .

2. Nhân vật thị Nở.

* Ngoại hình:

– Miêu tả khách quan, trần trụi : một người “ ngẩn ngơ như những người đần trong cổ tích và xấu ma chê quỷ hớn ” .
+ Ngẩn ngơ : hành vi theo bản năng .
+ Xấu ma chê quỷ hờn : từng đường nét trên khuôn mặt không giống với những gì nên có trên khuôn mặt con người .
+ Đã vậy, thị còn nghèo và nhà có mả hủi .
=> Thị khó có được niềm hạnh phúc bởi một con người mang trên mình toàn những điều bất lợi .

* Vẻ đẹp

– Là con người với phẩm chất tốt đẹp, giàu tình người .
+ Nam Cao xây dựng hình tượng nhân vật thị nở xấu ma chê quỷ hờn không phải để miệt thị mà nhằm mục đích làm điển hình nổi bật nội tâm đầy tình thương của thị nở .
+ Sau cuộc gặp gỡ vào đêm định mệnh, thị nở dành sự chăm sóc cho Chí Phèo .
+ Thị nở chăm sóc đến Chí Phèo, nấu cháo hành cho Chí ăn khi hắn bị ốm. Bưng bát cháo hành thị nở đưa cho “ hắn thấy mắt mình hình như ươn ướt. Bởi vì lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho ” .
+ Chính thị nở đã tâm lý về Chí Phèo : “ Ôi sao mà hắn hiền, ai dám bảo đó là cái thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người ” ⇒ một cái nhìn khác với những cái nhìn của người làng Vũ Đại .
+ Tình cảm và sự chăm sóc của thị nở với Chí Phèo đã như một liều thuốc chữa lành bao nhiêu “ vết thương, vết rạch ” để Chí Phèo quay trở lại thành một người với sự lương thiện trong căn tính .
=> Chính tình thương và sự chăm sóc khiến Thị trở nên có duyên trong mắt Chí .
– Thị nở còn là người có khát khao niềm hạnh phúc mái ấm gia đình .
+ Thị nở thích đời sống mái ấm gia đình có vợ có chồng .
+ Suy nghĩ rất trang nghiêm về mối quan hệ với Chí .
+ Đối với Chí, cảm xúc “ ngượng ngượng mà thinh thích ” .
+ Bởi khát khao và tâm lý tráng lệ về niềm hạnh phúc mái ấm gia đình nên thị đã trở lại xin phép bà cô và thái độ tức giận khi bà cô khước từ .
– Là nhân vật góp thêm phần làm điển hình nổi bật chủ đề tác phẩm : thảm kịch cuộc sống Chí Phèo
+ Xây dựng nhân vật thị nở, Nam Cao muốn làm toàn vẹn thêm yếu tố TT của tác phẩm : sự bi thảm trong thảm kịch cuộc sống Chí Phèo .
+ Ban đầu, thị nở và Chí Phèo đến với nhau chỉ bởi sự chung đụng về mặt thể xác .
+ Sau đó, chính tình thương của thị nở đã làm thức dậy sự lương thiện vốn có trong Chí .
+ Khi thị nở khước từ Chí, Chí Phèo từ chỗ khát khao và niềm hạnh phúc đến tột cùng bị đẩy xuống tận cùng của nỗi vô vọng ⇒ đẩy Chí đến những hành vi sau này : uống rượu, xách dao đi giết Bá Kiến và tự sát .
=> Thị nở là nhân vật thôi thúc sự tăng trưởng của câu truyện, đồng thời cho người ta cảm nhận thâm thúy hơn thảm kịch của nhân vật chính .

3. Nhân vật Bá Kiến

– Xuất thân trong một mái ấm gia đình từng làm bốn đời lý trưởng. Bản thân hắn mưu mô, thủ đoạn, khôn khéo leo lên đỉnh cao danh vọng “ nổi tiếng đến cả trong hàng huyện ” .
– Điển hình cho bộ mặt cường hào ác bá : bất nhân, vô lương tâm, nham hiểm, gian hùng, thối nát, bỉ ổi, là “ kẻ già đời trong nghề đục khoét ” .
+ “ Cái giọng quát rất sang ”, khi nào cũng quát để thử dây thần kinh của nguười khác .
+ Bá kiến có cái giọng cười “ Tào Tháo ”, và giọng nói ngọt nhạt mà thâm hiểm chết người .
+ Có những thủ đoạn rất khôn ngoan và hiệu suất cao : “ không trị được thì cụ dùng ”, “ dùng những thằng đầu bò để trị những thằng đầu bò ”, “ mềm nắn rắn buông ”, “ thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều thân ”, …

IV. Bài phân tích

“ Chí Phèo ” chỉ là một truyện ngắn và là một truyện ngắn sáng tác trong những ngày đầu mới cầm bút của Nam Cao viết về đề tài nông dân, nhưng tác phẩm chính là sự tổng hợp, kết tinh đỉnh điểm của ngòi bút nhà văn. Có thể nói rằng, “ Chí Phèo ” là một bản án cáo trạng đanh thép so với một xã hội phong kiến đầy bất công đã đẩy người nông dân vào con đường bần cùng hóa trước Cách mạng. Đồng thời, tác phẩm cũng là một câu truyện tiềm ẩn nhiều ý nghĩa nhân văn thâm thúy .
Trước hết, tác phẩm “ Chí Phèo ” của Nam Cao đã khắc họa tấn thảm kịch của người nông dân trước Cách mạng. Trong tác phẩm này, Nam Cao không đi vào nạn sưu thuế hay thiên tai dịch họa mà nhà văn lại hướng đến một phương diện khác, đó là hình tượng người nông dân cố cùng bị xã hội tàn phá về tâm hồn, tiêu diệt cả nhân tính và bị phủ nhận tư cách làm người. Nỗi thống khổ ghê gớm của Chí Phèo chính là bị cướp đi hình hài của một con người, bị đẩy ra khỏi xã hội loài người và phải sống kiếp sống đớn đau như quái vật. Chí từ một anh canh điền lương thiện khỏe mạnh, vì hầu hạ bà Ba, khiến cụ Bá ghanh tỵ đẩy vào lao tù. Từ đây, con đường tha hóa của người nông dân chất phác mở màn như trượt dốc không phanh. Ra khỏi tù, người ta không nhận ra thằng Chí Phèo trước đây nữa mà thay vào đó là một hình hài quỷ dữ : “ Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cong cớn, hai mắt gườm gườm [ … ]. Cái ngực phanh đầy những nét chạm trổ rồng, phượng với một ông tướng cầm chùy, cả hai cánh tay cũng thế. Trông gớm chết ! ”
Với ngòi bút hiện thực, nhà văn Nam Cao đã chỉ ra rằng, để sống sót thì những người nông dân hiền lành khốn khổ đã dần trở nên lưu manh hóa và bất cần. Họ không chỉ bị tha hóa về nhân hình mà còn bị tha hóa cả về nhân tính .
Ngay sau khi ở tù về, Chí đã uống rượu say khướt rồi cầm vỏ chai đến cổng nhà Bá Kiến ( lúc này Bá Kiến đã là Bá bộ ) chửi Lí Cường con trai Bá Kiến xông ra hành hung Chí, được thể Chí đã dùng mảnh chai rạch mặt ăn vạ. Đang thế, Bá Kiến Open, lên giọng mắng Lí Cường rồi dùng lời ngon ngọt để an ủi Chí, lại mời Chí vào nhà tiếp đãi cơm rượu hậu hĩnh, cho Chí một đồng bạc đem về Chí vô cùng hả hê. Từ đó, khi nào hết tiền hắn, lại đến ăn vòi. Lần thứ hai, Chí đến nhà Bá Kiến xin đi ở tù lần nữa với cách lập luận đi tù còn có cơm ăn, ở làng mảnh đất cắm rùi cũng không có mà cái ăn cũng không, Bá Kiến tận dụng thời cơ này nhờ hắn đi đòi nợ Đội Tảo 50 đồng và hứa sẽ, có vườn cho Chí. Sau khi Chí hoàn thành xong việc được giao, bá kiến cho vài hào uống rượu và cắt cho hắn 5 sào vườn ở bãi sông. Lúc này Chí mới 27, 28 tuổi. Cũng mở màn từ đây, Chí trở thành kẻ đâm thuê chém mướn, một công cụ đắc lực của Bá Kiến nhằm mục đích ức hiếp dân lành và giao dịch thanh toán những kẻ có máu mặt trong làng nhưng không cùng vây cánh. Chí Phèo đã thực sự trở thành ” con quỷ dữ của làng Vũ Đại “, ai ai cũng đều sợ hắn và tránh mặt hắn .
Một lần trong buổi tối sáng trăng, sau khi được uống rượu với Tự Lãng, hắn quay trở lại túp lều ven sông định bước xuống tắm, vô tình nhìn thấy thị nở đang nằm ngủ. Thị là người nghèo rớt mồng tơi, xấu ma chê quỷ hờn lại ngẩn ngơ như người đần trong cổ tích. Họ đã ăn nằm với nhau và thức tỉnh tình cảm thông thường cùng mong ước làm một người thông thường trong Chí. Nhờ thứ tình cảm này mà bao nhiêu mơ ước hiền lành thời trai trẻ bỗng thức dậy, hắn muốn có một tổ ấm mái ấm gia đình bình dị. Rồi Chí bị cảm. Thị nở đã ân cần chăm nom, nấu cháo hành cho hắn ăn giải cảm … Tưởng được bền vững, nào ngờ chỉ được vẻn vẹn năm ngày, đến ngày thứ sáu, bà cô thị nở đi buôn chuyến quay trở lại. Bà đã xỉ vả mắng nhiếc thị vì đã biết được chuyện giữa thị với Chí Phèo. Do đấy, thị nở đến mắng Chí Phèo và bỏ mặc Chí trong vô vọng. Thế rồi Chí khóc, Chí lại tìm đến rượu, khi say hắn dắt dao vào sống lưng, nói là đi đâm chết “ nó “, tức đâm chết hai cô cháu nhà thị nở. Nhưng bước chân thực của Chí cứ thế đến nhà bá kiến. Hắn xông vào bá kiến, vung dao đòi làm người lương thiện. Trong cơn tỉnh say ở đầu cuối này. Chí đã vung dao đâm chết bá kiến và cũng tự kết liễu cuộc sống mình .
Nghe tin hai cái chết, trong lúc bao người, bao kẻ hả hê, thị nở nghĩ đến Chí “ sao có lúc nó hiền như đất và nhớ lại những lúc ăn nằm với hắn ”. Thị lo mình có chửa. Khép lại câu truyện là hình ảnh thị nhìn nhanh xuống bụng và “ đùng một cái thị thấy cái lò gạch thoáng hiện, xa nhà cửa và vắng bóng người qua lại ” .
Đây là một truyện ngắn mà dung tích hiện thực được phản ánh trong trạng thái dồn nén, chứa nhiều xích míc, với nhiều nhân vật, có nhiều lớp thời hạn …, mang tầm vóc của một tiểu thuyết. Có thể nghiên cứu và phân tích theo yếu tố ý nghĩa nhân sinh của truyện, hoàn toàn có thể nghiên cứu và phân tích theo tuyến nhân vật, hoặc cũng có nghiên cứu và phân tích từng mối quan hệ giữa nhân vật chính là Chí Phèo với làng Vũ Đại và một số ít nhân vật có quan hệ trực tiếp ( bá Kiến, thị Nở ). Đâu đi theo con đường nào cũng cần làm điển hình nổi bật rõ nghệ, thuật thiết kế xây dựng trường hợp, thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả nhân vật và ngôn từ truyện. Sức mạnh của truyện ngắn trước hết là chi tiết cụ thể. Cách nghiên cứu và phân tích dưới đây cố gắng nỗ lực đi theo trường hợp này .
Làng Vũ Đại, một hình ảnh thu nhỏ của xã hội phong kiến ở nông thôn Nước Ta trước cách mạng. Về cấu trúc và ngôn từ truyện. Trước nhất phải kể đến cấu trúc. Nếu xét về cấu trúc hình tượng, truyện Chí Phèo cũng có một diễn biến hoàn toàn có thể kể được nhưng điều đáng nói ở đây là cấu trúc văn hán truyện. Nam Cao đã rất có ý thức phát minh sáng tạo và kêu gọi cấu trúc tham gia vào việc kiến thiết xây dựng nhân vật cũng như đắp bổi thêm bề dày, bề sâu những lớp nghĩa cho tác phẩm. Thứ nhất, Nam Cao sử dụng cấu trúc vòng tròn. Đó là sự trở lại chi tiết cụ thể “ cái lò gạch bỏ hoang ” ở phần kết truyện hình ảnh cái lò gạch bỏ hoang nơi Chí bị bỏ rơi lúc mới đẻ ở phần đầu truyện được nhà văn sử dụng để cho thị nở đùng một cái thấy thoáng hiện ra khi nhìn xuống bụng, sợ nhỡ may mình có chửa. Kết truyện nay có sức gợi rất lớn. Điểu này gì nếu không phải là năng lực tái sinh của Chí Phèo ? Chừng nào còn sống sót cái xã hội kiểu làng Vũ Đại thì chừng đó sẽ còn nảy nòi ra loại người như Chí. Môi trường này cần được biến hóa. Nếu như đặt yếu tố hãy cứu lấy nhân cách con người thì rõ ràng phải mở màn từ việc cứu lấy môi trường tự nhiên đã huỷ hoại nhân cách. Thứ hai, những thành, phần lời trần thuật được trộn lẫn, lắp ghép, xen kẽ không tuân theo trình tự tuyến tính của diễn biến. Nam Cao mở màn bằng hình ảnh Chí khật khưỡng say và vừa đi vừa chửi ; Chân dung nhân vật trong bước đầu hiện ra với những đường nét thật ấn tượng, buộc người đọc quan tâm và ham mê theo dõi ngay lập tức .
Về yếu tố ngôn từ truyện có nhiều điều hoàn toàn có thể bán được nhưng ở đây chỉ xin đơn cử một phương pháp sử dụng ngôn từ rất là phát minh sáng tạo và độc lạ kiểu Nam Cao. Ông đã xen kẽ, trộn lẫn lời nhân vật và lời người kể truyện, nhiều đơn vị chức năng lời văn hoàn toàn có thể là của nhân vật vừa là của người kể chuyện. Điều này có tính năng rất lớn cho phép nhà văn soi quét, lách sâu vào thẻ giới nội tâm rất phức tạp và tinh xảo của nhân vật. Nhờ vậy chân dung nhân vật hiện ra rất là chân thực và sôi động. Chỉ cần đơn cử đoạn khởi đầu truyện là đã thấy thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ sử dụng ngôn từ xen kẽ, hoà trộn như vậy ’ nào. Đây là một kĩ thuật của ngôn từ tiểu thuyết tân tiến mà không phải nhà văn cùng thời nào với Nam Cao cũng đã biết và sử dụng. Hiểu như vậy mới thấy sự cải cách và góp phần vào kĩ thuật tiểu thuyết của Nam Cao thực sự là không nhỏ và có nhiều ý nghĩa cho nền tiểu thuyết Nước Ta văn minh .
Chí Phèo đến nhà bá kiến và kết thúc chuỗi ngày không tham vọng, triền miên trong những cơn say. “ Tao muốn làm người lương thiện ” câu nói gào lên trong ruột gan Chí, khát vọng vượt khỏi tâm lý, thúc giục hắn đến đây. Nhưng “ làm thế nào mất đi những mảnh chai trên mặt ”, Chí không hề trở lại con người lương thiện được nữa. Kẻ đã trượt dài trên con đường tha hóa, biến dạng thành hung quỷ, liệu hoàn toàn có thể trở lại ? Định kiến đã giết chết con người, đúng đã khiến một con người không hề hoàn lương được nữa. Hắn chết, nhưng tâm hồn luôn được sống mãi chẳng phải sẽ tốt hơn, đó là cái chết đau đớn và đầy ám ảnh, Chí Phèo phải chăng muốn nói những lời xám hối muộn màng, lời ăn năn của một con “ quỷ dữ ” và lời khao khát của người nông dân lương thiện đã tìm lại được ý nghĩa của cuộc sống. Cách kết thúc mở nhưng lại trọn vẹn rơi vào bế tắc, đây cũng là cái chung của văn học trước 1945, khi cái nhà văn vẫn chưa tìm được lối thoát cho bản thân mình .
Truyện ngắn “ Chí Phèo ” kết thúc nhưng vẫn còn đó những ám ảnh về một chính sách nửa thực dân nửa phong kiến tàn khốc. Tác phẩm đã lên án can đảm và mạnh mẽ, phê phán đúng mực một xã hội đầy vô cảm. Với năng lực phát minh sáng tạo văn học điêu luyện tích hợp lối viết chân thực xen kẽ những giải pháp tu từ độc lạ, Nam Cao đã để lại một tuyệt phẩm cho văn học nước nhà. Tác phẩm kết thúc trong nỗi rưng rưng của người đọc, có một tình thương nỗi xót xa lan thấm trong tâm lý của người đọc, còn lại đó cả một nỗi bâng khuâng cho số phận cuộc sống người dân vô tội trước năm 1945, mang cả giá trị nhân sinh thâm thúy vừa có sức mạnh tố cáo .

Tải xuống

Xem thêm sơ đồ tư duy của những tác phẩm, văn bản lớp 11 hay, cụ thể khác :

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .