Soạn bài lớp 9: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh 2023

Soạn bài lớp 9 : Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Hướng dẫn

Soạn văn 9 bài : Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Soạn bài: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh dưới đây được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo. Bài soạn văn 9 mẫu này sẽ giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 9 chuẩn bị cho bài giảng sắp tới đây của mình.

Soạn bài lớp 9

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

a ) Dựa vào gợi ý dưới đây để ôn lại những kỹ năng và kiến thức về văn bản thuyết minh ở chương trình Ngữ văn 8 :

• Đặc điểm, tính chất của văn bản thuyết minh;
• Mục đích của văn bản thuyết minh (chú ý phân biệt với mục đích của các phương thức biểu đạt khác như tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận);
• Những phương pháp thuyết minh thường dùng.

Gợi ý :

• Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thường gặp trong mọi lĩnh vực đời sống, có chức năng cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình bày, giới thiệu, giải thích.
• Văn bản thuyết minh không giống với các văn bản thuộc loại tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận vì kiểu văn bản này không nhằm kể chuyện, tái hiện, biểu lộ tình cảm hay nghị luận mà nhằm cung cấp tri thức về các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và trong xã hội một cách khách quan, chân thực, có ích cho con người.
• Để đạt được hiệu quả giao tiếp gắn với mục đích đặc trưng, ngôn ngữ của văn bản thuyết minh phải đảm bảo tính khoa học, chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.

b) Đọc văn bản thuyết minh sau và trả lời câu hỏi:

HẠ LONG – ĐÁ VÀ NƯỚC

Sự kì khôi của Hạ Long là vô tận. Chính là do tài mưu trí của Tạo Hoá biết dùng đúng vật liệu hay nhất cho cuộc phát minh sáng tạo của mình : Nước. Chính Nước làm cho đá sống dậy, làm cho Đá vốn bất động và vô tri bỗng trở nên linh động, hoàn toàn có thể động đến vô tận, và có tri giác, có tâm hồn .
Nước tạo nên sự vận động và di chuyển. Và chuyển dời theo mọi cách. Có thể mặc cho con thuyền của ta mỏng mảnh như lá tre tự nó bập bềnh lên xuống theo cho triều ; hoàn toàn có thể thả trôi theo chiều gió, theo những dòng chảy quanh co phức tạp giữa những hòn đảo ; cũng hoàn toàn có thể thư thả khua khẽ mái chèo mà lướt đi, trượt nhẹ và êm trên sóng ; hoàn toàn có thể nhanh tay hơn một chút ít để tạo một cảm xúc xê dịch thanh thoát ; hoàn toàn có thể bơi nhanh hơn bẳng thuyền khơi, nhanh hơn nữa bằng thuyền máy, cũng như bay trên những ngọn sóng lượn vun vút giữa những hòn đảo trên canô cao tốc ; hoàn toàn có thể thả sức phóng nhanh hàng giờ, hàng buổi, hàng ngày khắp những trân đồ bát quái đá trộn với nước này. Mà cũng hoàn toàn có thể, một người bộ hành tuỳ hứng, lúc đi lúc dừng, lúc nhanh lúc chậm, lúc tiến lúc lùi, thẳng tắp hay quanh co, lao ra những quãng trống hay len lỏi qua những khe hẹp giữa những hòn đảo đá …. Và cái thập loại chúng sinh rậm rạp khặp vịnh Hạ Long kia, già đi, tre lại, trang nghiêm hơn hay dỗng nhiên nhí nhảnh tinh nghịch hơn, buồn hơn hay vui hơn, … hoá thân không ngừng. Tuỳ theo góc nhìn và vận tốc vận động và di chuyển của ta trên mặt nước quanh chúng, hoặc độ xa gần và hướng ta tiến đến chúng hay rời xa chúng. Còn tuỳ theo cả hướng ánh sáng rọi vào chúng, hoặc đùng một cái khiến cho mái đầu một nhân vật đá tươi tắn ta chừng đã quen lắm bỗng bạc xoá lên, rõ ràng trước mắt ta là một bậc tiên ông không còn có tuổi. Ánh sáng hắt lên từ mặt nước lộng lẫy chảy khiến những con người bằng đá vây quanh ta trên mặt vịnh càng lộng lẫy, xao động, như đang đi lại, đang tụ lại cùng nhau, hay đang toả ra. Hoặc cũng rất hoàn toàn có thể, khi đêm đã xuống, dưới ánh sao chi chít trên khung trời và chi chít xao động dưới cả mặt nước huyền bí nữa, sẽ có cuộc họp của cả quốc tế người bằng đã sôi động đó, biết đâu … !
[ … ] Để rồi, khi chân trời đằng đông vừa ửng tím nhạt, rồi từ từ chuyển sang hồng … thì toàn bộ bọn người đá ấy lại quay quồng trở lại vị trí của họ. Mà vẫn còn nóng nực hơi thở đời sống đêm chưa muốn dứt .
Hạ Long vậy đó, cho ta một bài học kinh nghiệm, sơ đẳng mà cao sâu : Trên trần gian này, chẳng có gì là vô tri cả. Cho đến cả đá. Ở đây Tạo Hoá đã chọn đá làm một trong hai nguyên vật liệu đa phần và duy nhất của Người để bày nên bản phác thảo của Sự Sống. Chính là Người có ý tứ sâu xa đấy : Người chọn lấy cái vẫn được coi là trơ lì, vô tri nhất để biểu lộ cái hồn ríu rít của sự sống. Thiên nhiên khi nào cũng mưu trí đến giật mình ; nó tạo nên quốc tế bằng những nghịch lí đến lạ lùng …
( Nguyên Ngọc, Hạ Long – Đá và Nước, Ban quản lí vịnh Hạ Long, 2002 )

• Đối tượng thuyết minh của văn bản trên là gì?
• Mục đích của văn bản thuyết minh là cung cấp tri thức khách quan về đối tượng, văn bản trên có thể hiện điều này không?

Xem thêm :  Đề 7 : Phân tích nhân vật Lục vân Tiên qua đoạn trích : Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga – Bài văn tinh lọc lớp 9

Gợi ý :

• Chủ đề của văn bản: sự kì lạ vô tận của vịnh Hạ Long.
• Văn bản cung cấp cho người đọc những hiểu biết về vẻ đẹp của một di sản văn hoá thế giới. Để khám phá ra vẻ kì lạ vô tận của Hạ Long, người ta phải có được sự tinh tế, lịch lãm trong cảm nhận, thưởng thức. Bằng sự tinh tế, lịch lãm ấy, Nguyên Ngọc đã đem đến cho chúng ta những tri thức về sự kì lạ của Hạ Long.

c) Nhận xét về phương pháp thuyết minh của văn bản Hạ Long – đá và nước. Ngôn ngữ, cách diễn đạt của văn bản này có gì khác so với các văn bản thuyết minh em đã được đọc?

Gợi ý : Tuỳ từng đối tượng người dùng mà người ta lựa chọn cách thuyết minh cho tương thích, nhằm mục đích đạt được hiệu suất cao tiếp xúc cao nhất. Văn bản Hạ Long – đá và nước thuyết minh về sự kì khôi vô tận của vịnh Hạ Long. Để thuyết minh vẻ đẹp sinh động, kì thú, biến ảo của Hạ Long, người viết không hề chỉ sử dụng những biện pháp thuyết minh thông dụng. Cái “ vô tận, có tri giác, có tâm hồn ” của Hạ Long không dễ thấy được chỉ qua cách đo đếm, liệt kê, định nghĩa, lý giải, nêu số liệu, … mà phải tích hợp với trí tưởng tượng, liên tưởng .
Tìm những hình ảnh ẩn dụ, so sánh, nhân hoá, liên tưởng trong bài văn .

Xem thêm :  Nhận xét nghệ thuật tả người tả cảnh của Nguyễn Du trong Truyện Kiều

II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG

1. Xác định chủ đề của bài văn dưới đây:

NGỌC HOÀNG XỬ TỘI RUỒI XANH

Do loài người phát đơn kiện, Ngọc Hoàng Thượng đế mở phiên toà công khai minh bạch xử tội loài ruồi. Ngọc Hoàng truyền cho vệ sĩ Nhện điệu ruồi xanh lên điện, đập bàn thị uy :

– Ruồi kia, loài người kiện mi làm hại chúng sinh, mau mau khai ra tên họ, chủng loại và nơi ở!

Ruồi sợ hãi quỳ thưa trước vành móng ngựa :
– Con là ruồi xanh, thuộc họ côn trùng nhỏ hai cánh mắt lưới. Họ hàng con rất đông, gồm ruồi trâu, ruồi mắt đỏ, ruồi nhà … Nơi ở là phòng vệ sinh, chuồng lợn, chuồng trâu, nhà ăn, quán vỉa hè …, bất kỳ chỗ nào có thức ăn mà không đậy điệm con đều lấy làm nơi sinh sống .
Ngọc Hoàng nhu yếu Thiên Tào tra sổ xác nhận rồi cho đọc cáo trạng : Bị cáo ruồi bị cáo buộc hai tội. Một là sống nơi dơ bẩn, mang nhiều vi trùng gieo rắc bệnh tật. Các nhà khoa học cho biết hình thức bề ngoài con ruồi mang 6 triệu vi trùng, trong ruột chứa đến 28 triệu vi trùng. Chúng gieo rắc bệnh tả, kiết lị, thương hàn, viêm gan B. Tội thứ hai là sinh đẻ nhanh quá mức, vô kế hoạch. Mỗi đôi ruồi, trong một mùa từ tháng 4 đến tháng 8, nếu đều mẹ tròn con vuông sẽ đẻ ra 19 triệu tỉ con ruồi, ảnh hưởng tác động xấu tới môi trường sinh thái .
Một luật sư biện hộ nói : Ruồi tuy tội nhiều nhưng nó cũng có nét đặc biệt quan trọng ví như mắt lưới, một mắt chứa hàng triệu mắt nhỏ ; chân ruồi hoàn toàn có thể tiết ra chất dính làm cho nó đậu được trên mặt kính mà không trượt chân. Nếu con người biết bắt chước mắt ruồi mà làm máy chụp ảnh, mô phỏng chân ruồi mà làm giày leo núi thì cũng hay. Đó đều là diễn biến giảm nhẹ tội cho ruồi .
Ngọc Hoàng xem xét, tuyên phạt ruồi khổ sai chung thân. Truyền cho chim chóc, cóc, nhái, thằn lằn, kiến, nhện ra sức giết bớt ruồi, không cho đẻ nhiều. Ngọc Hoàng lại nói với Người : “ Ruồi có tội mà con người cũng có lỗi. Con người phải liên tục làm vệ sinh, đậy điệm thức ăn, phòng vệ sinh, chuồng trại phải thiết kế xây dựng theo lối mới thì mới ngăn ngừa ruồi sinh sôi và hạn chế tác hại của ruồi được .
Lời tuyên án của Ngọc Hoàng làm cho những loài vật phấn khởi, còn con người thì trầm ngâm nghĩ ngợi .
( Trích báo tường của HS )

Xem thêm :  Em hãy trình làng về nhà văn Kim Lân và truyện ngắn Làng

Gợi ý : Văn bản trên có phải là văn bản thuyết minh không ? Nó cung ứng cho tất cả chúng ta những kỹ năng và kiến thức gì ?

2. Người viết đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào trong bài Ngọc Hoàng xử tội ruồi xanh?

Gợi ý : Văn bản thuyết minh trên đã sử dụng những biện pháp định nghĩa, phân loại, nghiên cứu và phân tích, liệt kê, nêu số liệu, … như thế nào ?

3. Trong văn bản trên, người viết có sử dụng các biện pháp nghệ thuật không? Đó là những biện pháp gì? Hãy phân tích tác dụng thuyết minh của các biện pháp ấy.

Gợi ý :

• Mượn hình thức kể chuyện để thuyết minh; Sử dụng triệt để biện pháp nhân hoá;
• Việc mượn hình thức kể chuyện để thuyết minh có tác dụng gì? Người viết đã sử dụng biện pháp nhân hoá để làm gì? Hình thức kể chuyện và biện pháp nhân hoá tạo ra sức hấp dẫn cho văn bản thuyết minh như thế nào?

4. Đọc lại văn bản Phong cách Hồ Chí Minh và nhận xét về việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong thuyết minh.

Gợi ý : Tìm những yếu tố miêu tả, so sánh, … trong văn bản này và cho biết chúng có công dụng như thế nào trong việc khắc hoạ phong thái phối hợp hài hoà giữa truyền thống cuội nguồn văn hoá dân tộc bản địa và tinh hoa văn hoá trái đất, giữa vĩ đại và đơn giản và giản dị ở Hồ Chí Minh ?
Bài tiếp theo : Soạn bài lớp 9 : Đấu tranh cho một quốc tế hoà bình

Dưới đây là bài soạn Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh bản rút gọn nếu bạn muốn xem hãy kích vào đây Soạn văn 9: Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Ngoài đề cương ôn tập chúng tôi còn sưu tập rất nhiều tài liệu học kì 1 lớp 9 từ toàn bộ những trường trung học cơ sở trên toàn nước của toàn bộ những môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh. Hy vọng rằng tài liệu lớp 9 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kỹ năng và kiến thức ở nhà. Chúc những bạn học tốt và đạt hiệu quả cao trong kì thi sắp tới

Theo Nguồn: Bailamvan.edu.vn