Sơ đồ tư duy Vợ chồng A Phủ dễ nhớ, ngắn gọn

Sơ đồ tư duy Vợ chồng A Phủ dễ nhớ, ngắn gọn

Tải xuống

Nhằm mục tiêu giúp học viên thuận tiện hệ thống hóa được kiến thức và kỹ năng, nội dung những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 12, chúng tôi biên soạn bài viết Sơ đồ tư duy Vợ chồng A Phủ dễ nhớ, ngắn gọn với vừa đủ những nội dung như khám phá chung về tác phẩm, tác giả, bố cục tổng quan, dàn ý nghiên cứu và phân tích, bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích, …. Hi vọng qua Sơ đồ tư duy Vợ chồng A Phủ sẽ giúp học viên nắm được nội dung cơ bản của bài Vợ chồng A Phủ .

Bài giảng: Vợ chồng A Phủ – Cô Thúy Nhàn (Giáo viên VietJack)

A. Sơ đồ tư duy Vợ chồng A Phủ

B. Tìm hiểu tác phẩm Vợ chồng A Phủ

I. TÁC GIẢ:

– Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen.

– Quê quán : quê nội ở thị xã Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh HĐ Hà Đông ( nay thuộc TP.HN ), nhưng sinh ra và lớn lên ở quê ngoại – làng Nghĩa Đô, thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh HĐ Hà Đông ( nay là phường Nghãi Đô, Q. CG cầu giấy, Thành Phố Hà Nội ) trong một mái ấm gia đình thợ thủ công .
– Thời trẻ, ông phải lăn lộn kiếm sống bằng nhiều nghề như làm gia sư, dạy kèm trẻ, bán hàng, làm kế toán hiệu buôn, … và nhiều khi thất nghiệp .
– Tô Hoài bước vào con đường văn học bằng 1 số ít bài thơ có đặc thù lãng mạn và 1 số ít cuốn truyện vừa, viết theo dạng võ hiệp nhưng sau đó nhanh gọn chuyển sang văn xuôi hiện thực và được quan tâm ngay từ những sáng tác đầu tay .
– Các tác phẩm chính : “ Dế mèn phiêu liêu kí ” ( truyện, 1941 ), “ Cát bụi chân ai ” ( hồi kí, 1992 ), “ Chiều chiều ” ( tự truyện, 1999 ), …
– Phong cách sáng tác :
+ Thể hiện vốn hiểu biết thâm thúy, đa dạng chủng loại về phong tục, tập quán của nhiều vùng miền .
+ Lối trần thuật sinh động, hóm hỉnh của người từng trải .
+ Vốn từ vựng phong phú và đa dạng đưuọc sử dụng đắc địa, tài ba, có sức lay động, hấp dẫn người đọc .

II. TÁC PHẨM:

1.     Hoàn cảnh ra đời:

Truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ” sáng tác năm 1952, in trong tập “ Truyện Tây Bắc ”, được Tặng Kèm giải Nhất – Trao Giải Hội Văn nghệ Nước Ta 1954 – 1955 .

2.     Thể loại: Truyện ngắn.

3.     Chủ đề:

Qua câu truyện về cuộc sống của Mị và A Phủ, Tô Hoài đã bộc lộ một cách xúc động nỗi khổ cực của người dân miền núi Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn chúa đất thực dân, đồng thời phát hiện, chứng minh và khẳng định vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt và quy trình vùng lên tự giả phóng, thiết kế xây dựng lại cuộc sống của họ .

4.     Bố cục:

– Phần 1 ( từ đầu đến “ bị đánh vỡ đầu ” ) : Cuộc sống và diễn biến tâm trạng của Mị khi ở nhà thống lí Pá Tra .
– Phần 2 ( tiếp đó đến “ đánh nhau ở Hồng Ngài ” ) : Hoàn cảnh của A Phủ và cuộc xử kiện ở nhà thống lí Pá Tra .
– Phần 3 ( còn lại ) : Mị cởi trói cho A Phủ và hai người chạy trốn khỏi Hồng Ngài .

5.     Tóm tắt:

Truyện kể về cuộc sống của vợ chồng A Phủ. Mị là cô gái trẻ đẹp, nhà nghèo, sống ở Hồng Ngài. Cô bị bắt cóc về làm vợ A Sử, làm con dâu gạt nợ nhà thống Lí Pá Tra. Cô phải lao động quần quật, sống không khác gì con trâu, con ngựa. Khi mùa xuân đến, cô cũng muốn đi chơi liền bị A Sử trói đứng trong buồng. Chỉ đến khi A Sử bị đánh, cô mới được cởi trói để đi lấy lá thuốc, xoa dầu cho chồng. A Phủ là một chàng trai nghèo, mô côi, khỏe mạnh, gan góc, giỏi lao động. Vì đánh A Sử đến phá rối game show nên bị bắt, bị đánh đập, bị phạt vạ, phải vay vốn thống lí để nộp phạt, rồi trở thành người ở đợ trừ nợ trong nhà thống lí. Một lần để hổ ăn mất một con bò, A Phủ bị trói đứng, bị bỏ đói suốt mấy ngày đêm. Một đêm, khi trở dậy thổi lửa để sưởi, Mị phát hiện dòng nước mắt chảy trên gò má đen sạm của A Phủ. Mị nghĩ về thân phận mình, đồng cảm về cảnh ngộ của A Phủ. Cô đã cắt dây trói giải thoát cho A Phủ và bỏ trốn khỏi nhà thống lí Pá Tra. Hai người đến Phiềng Sa, thành vợ thành chồng, tạo dựng một đời sống mới. A Phủ được sự giác ngộ của cán bộ cách mạng A Châu trở thành tiểu đội trưởng du kích. Họ cùng mọi người cầm súng để gìn giữ bản làng .

6.     Giá trị nội dung:

– “ Vợ chồng A Phủ ” là câu truyện về những người dân lao động vừng núi cao Tây Bắc không cam chịu bọn thực dân, chúa đất áp bức, đày đọa, giam hãm trong đời sống tối tăm đã vùng lên phản kháng đi tìm đời sống tự do .
– Truyện cũng nói lên tham vọng về một đời sống tự do, niềm hạnh phúc của dân cư .

7.     Giá trị nghệ thuật:

– Ngôn ngữ giản dị và đơn giản, sinh động, mê hoặc .
– Xây dựng nhân vật rực rỡ, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, tài tình .
– Giọng văn nhẹ nhàng, tinh xảo, đượm sắc tố và phong vị dân tộc bản địa, vừa giàu tính tạo hình, vừa giàu chất thơ .

III. DÀN Ý PHÂN TÍCH:

1. Mở bài:

– Giới thiệu về tác giả Tô Hoài ( tiểu sử, những tác phẩm chính, phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ … )
– Giới thiệu về truyện “ Vợ chồng A Phủ ” ( thực trạng sinh ra, khái quát giá trị nội dung và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật )

2. Thân bài:

* Nhân vật Mị:

a ) Cách ra mắt nhân vật :
– Mị khi nào cũng cúi mặt, buồn rười rượi .
– Nhà thống lí Pa Tra giàu lắm, con gái làm gì biết khổ, biết buồn .
=> Tác giả tạo ra trường hợp trái chiều, một nghịch cảnh. Từ đó, hé mở số phận, cuộc sống nhiều thảm kịch, đầy ngang trái của Mị .
b ) Mị trước khi trở thành con dâu gạt nợ :
– Mị là cô nàng người Mông tươi tắn, hồn nhiên, đẹp và có tài thổi sáo : trai đến đứng nhẵn cả chân đầu buồng Mị, uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo …
– Chăm chỉ, hiếu thảo : biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương làm ngô giả nợ thay cho bố …
=> Mị quy tụ không thiếu những vẻ đẹp và phẩm chất đáng quý của người dân miền núi .
c ) Mị từ khi trở thành con dâu gạt nợ :
– Nguyên nhân trở thành con dâu gạt nợ : món nợ truyền kiếp từ thời cha mẹ Mị, tục cướp vợ của người Mông đem về cúng trình ma. Người lao động bị cả cường quyền và thần quyền buộc chặt .

– Mị bị đày đọa về mặt thể xác, trở thành công cụ lao động, lao động theo bản năng và quên hết ý niệm về thời gian: phải làm việc suốt ngày đêm, không bằng con trâu con ngựa, bị đánh đập dã man, lùi lũi như con rùa trong xó cửa,…

– Mị bị tra tấn về niềm tin : ở trong căn buồng kín bưng, chỉ có chiêc cửa số một lỗ vuông “ bằng bàn tay ” …
– Sức sống trỗi dậy trong Mị vào đêm hội mùa xuân ở Hồng Ngài :
+ Những yếu tố ngoại cảnh có ảnh hưởng tác động đến Mị, khơi dậy sức sống trong tâm hồn Mị : cảnh Hồng Ngài đón Tết, tiếng sáo gọi bạn đi chơi, …
+ Tâm trạng của Mị khi xuân về : nghe lời bài hát và nhẩm hát theo ; lén uống rượu, nhớ lại quá khứ ; muốn được đi chơi .
+ Khi bị A Sử trói đứng : như không biết mình bị trói ; vẫn nghe tiếng sáo ; vùng bước đi
=> Sức sống trỗi dậy trong Mị, hối thúc, thúc dục Mị hành vi .
– Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ và hai người chạy trốn khỏi Hồng Ngài :
+ Lúc đầu, Mị thản nhiên ngồi sưởi lửa .
+ Nhìn thấy dòng nước mắt của A Phủ, Mị đồng cảm với A Phủ, thương A Phủ và thương cho chính mình, Mị thấy nhà thấy nhà thống lí Pá Tra thật gian ác, phát sinh dự tính cởi trói cho A Phủ nhưng lại thấy sợ .
+ Mị quyết định hành động cắt dây cởi trói cho A Phủ .
+ Mị giục A Phủ chạy trốn và quyết định hành động chạy trốn theo A Phủ .
=> Hành động mang tính tự phát nhưng lại là điều tất yếu, là hệ quả tất yếu của cô Mị với sức sống trỗi dậy trong đêm tình mùa xuân, yêu đời, khát khao sống .

IV. BÀI PHÂN TÍCH:

Đề bài: Phân tích tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”

Bài tham khảo

Tô Hoài là một tác giả tiêu biểu vượt trội của văn học Nước Ta văn minh, ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị như : “ Dế Mèn phiêu lưu ký ”, “ Giăng Thề ”, “ Quê nghèo ”, … Tập “ Truyện Tây Bắc ” cũng là một trong những thành tựu vô cùng xuất sắc, một lần nữa khẳng định chắc chắn tên tuổi của ông trên văn đàn. Truyện ngắn ” Vợ chồng A Phủ ” trích trong tập “ Truyện Tây Bắc ” đã để lại cho người đọc nhiều ấn tượng với giá trị nhân văn thâm thúy .
Truyện kể về đời sống của nhân vật Mị, một cô gái vùng núi Tây Bắc. Mị vốn là một người con gái xinh đẹp, có tài thổi sáo, lại là người con hiếu thảo, biết chăm sóc trợ giúp mái ấm gia đình. Nhưng số phận trớ trêu khi Mị buộc phải gật đầu bán mình làm con dâu nhà thống lý để trả món nợ truyền kiếp của mái ấm gia đình. Có lẽ, trong xã hội lúc bấy giờ, có vô số người đang phải chịu cảnh trái ngang như Mị vậy, bởi hình thức cho vay nặng lãi của bọn người như Pá Tra mà họ phải dùng cả cuộc sống, thậm chí còn đánh đổi tương lai và niềm hạnh phúc của bản thân để trả .
Ngày về làm dâu, Mị mất hết quyền tự do, bao nỗi uất ức, đau khổ đều mình nàng gánh chịu. Đau đớn thay cho phận đàn bà, phận con nợ hẩm hiu với đời sống lầm lũi, trước kia Mị trẻ đẹp yêu đời bao nhiêu thì giờ đây càng tồi tệ, thê thảm bấy nhiêu : ” Có đến mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc “, có lúc Mị chỉ muốn dùng nắm lá ngón mà tự tử, kết thúc cuộc sống khổ nhục, nhưng vì nghĩ đến bố, nàng đành ngậm ngùi cam chịu. Tình thân chính là thứ duy nhất khiến Mị nỗ lực để chịu đựng, bởi hơi ai hết, Mị hiểu cha nàng đã khổ quá nhiều rồi. Những khó khăn vất vả, việc làm nặng nhọc nơi nhà thống lý đều một tay Mị làm, con dâu mà không khác con ở là bao .
Lâu dần, Mị quen với cái khổ, rồi cũng chẳng màng gì nữa, cứ thế lầm lũi qua ngày : “ Mị quên với cái khổ rồi. Bây giờ Mị tưởng mình là con trâu, con ngựa … chỉ biết việc ăn cỏ, việc đi làm mà thôi “. Bao việc làm giặt đay, bẻ bắp, hái thuốc phiện, .. Mị đều làm mà không một lời than vãn, mà có than vãn cũng chẳng ai chăm sóc đến .
Đau khổ về thể xác, ý thức cũng bí quẩn khôn nguôi, có điều gì buồn hơn khi lấy chồng mà người bên cạnh không phải người mình thương, đến sự sẻ chia, lời ủi ăn cũng chẳng có, lấy gì làm người bạn tâm tình những lúc chán nản, mệt nhoài : ” Mỗi ngày Mị càng không nói …. rùa nuôi trong xó cửa “. Thật đau đớn thay cho những kiếp người bần hàn, chịu bao bất công, bao nỗi vô vọng ngập tràn .
Hình như, lúc này đây, Mị đang phó mặc cho số phận mình vậy. Đọc những dòng miêu tả Mị lúc này, ta thấy xót thương, đồng cảm và phẫn nộ thật nhiều. Xót thương cho cuộc sống nàng, phẫn nộ với cái chính sách hung tàn bất công của xã hội của đã đẩy con người đến đường cùng tăm tối .
Tuy sống cam chịu, lầm lũi nhưng bên trong Mị vẫn âm ỉ một sức sống mãnh liệt chỉ chực chờ để bụng toả. Khi xưa Mị là cô gái trẻ yêu đời, khao khát tự do, có niềm tin yêu đời sống. Sức trẻ, khát vọng niềm hạnh phúc ấy không lụi tắt mà chỉ bị kìm xuống bởi những bất công, bạo tàn. Để rồi vào đêm tình mùa xuân, khi khắp vùng trời tây-bắc đang nghênh đón mùa xuân tới cùng tiếng sáo gọi bạn tình thiết tha, lòng Mị lại bồi hồi rạo rực với những kỉ niệm xưa : ” Ngoài đầu núi lấp ló có tiếng ai thổi sáo gọi bạn đi chơi .
Nghe tiếng sáo vọng lại thiết tha bồi hồi. Tiếng sáo đã thôi thúc Mị liên tục đứng lên, liên tục sống, thôi thúc bao nỗi khát khao trong lòng nàng. Mị tìm đến men rượu, hơi rượu đã đưa Mị về với những kí ức xưa ” Mị thấy phơi phới trở lại “. Rồi Mị tìm đến nơi góc nhà, lấy ống mỡ bỏ vào đèn thắp lên thứ ánh sáng le lói, thứ ánh sáng của niềm tin nơi tăm tối, ngục tù .
Nhưng rồi, thật tàn khốc, tên A Sử gian ác kia đã đứng trước mặt Mị, hắn không cho nàng đi chơi, hắn trói nàng vào cột nhà bằng những sợi đay rừng. Chính hắn đã dùng bàn tay gian ác kia trói buộc cuộc sống nàng, giờ đây đến cả điều ước đơn thuần muốn được đi chơi xuân cũng bị hắn vùi dập. Lúc này đây là nỗi đau thể xác đang hành hạ nàng nhưng lòng Mị vẫn đang mê say với tiếng sáo tha thiết kia. Có những phút Mị vùng bước tiến nhưng không hề làm gì khác, thực tại quá phũ phàng đã bóp nghẹt một lần nữa khát vọng cuộc sống nàng .
Sau đêm mùa xuân ấy, Mị quay trở lại với đời sống của “ con trâu con ngựa ”, lầm lũi cam chịu. Khi nhìn thấy A Phủ bị trói đứa đứng ngoài sân, Mị cũng dửng dưng vô cảm bởi lẽ cảnh người bị trói, bị hành hạ nhà thống lí đã quá quen thuộc trong nhận thức của Mị. Tỉnh dậy trong ánh lửa bập bùng, Mị thấy dòng nước mắt đang rơi dài trên má A Phủ .
Giọt nước mắt ấy khiến Mị nhớ lại ngày trước, nàng cũng từng phải chịu nỗi hành hạ, đớn đau biết bao nhiêu rồi nàng nhớ đến chuyện người đàn bà xưa kia bị trói chết đứng trong nhà, rồi nàng thấp thỏm rằng có lẽ rằng đêm nay, đêm mai nữa thì người kia cũng sẽ phải chịu chết thôi. Mị chìm vào tâm lý, sự đấu tranh nội tâm đưa Mị đi đến hành vi kinh khủng là cắt dây trói cho A Phủ .
Dù biết đây là hành vi hoàn toàn có thể khiến bản thân bị trọng tội, tuy nhiên Mị đã đồng ý hi sinh chính mình để cứu lấy con người tội nghiệp kia. Đây là một hành vi bộc lộ sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ của con người trước tội ác, bất công đồng thời thấy được tình thương yêu giữa những người nghèo khó dành cho nhau. Cũng vào lúc ấy, Mị đã quyết định hành động đi theo A Phủ, đó là một sự lựa chọn đúng đắn để Mị giải thoát cho cuộc sống mình .
Đọc Vợ chồng A Phủ, ta mới thấy được năng lực của Tô Hoài trong việc khắc họa tâm lí nhân vật. Mỗi hành vi, mỗi cử chỉ đều gắn với những tính cách, những chuyển biến tâm lí đầy phức tạp của nhân vật được bộc lộ rõ nét. Truyện đã vạch trần được những tội ác, sự bất công ngang trái của xã hội xưa, nói lên lời nói thương cảm của nhà văn với những người dân miền núi chịu nhiều khổ cực .
Ngoài ra, Tô Hoài còn đưa đến một thông điệp về giá trị sống : Trong cực khổ, bần hàn vẫn cần nỗ lực, sống và quyết tâm vươn tới những chân trời tự do, tin cậy ở tương lai tươi đẹp .

Đề bài: Phân tích giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”

Bài tham khảo

Một tác phẩm có giá trị là trải qua việc trình diện chân thực về đời sống, số phận của con người, tác phẩm đã lên án, tố cáo những thế lực chà đạp lên quyền sống của con người, đồng cảm với tham vọng, khát vọng chính đáng của con người, trân trọng phẩm chất tốt đẹp của con người và mở ra hướng xử lý cho con người thoát khỏi tình cảnh hiện tại. Những tác phẩm có giá trị hiện thực và nhân đạo thâm thúy biểu lộ góc nhìn tinh xảo và nhạy bén, cũng như tấm lòng của nhà văn hướng về con người và cuộc sống. Thông qua cuộc sống, số phận của Mị và A Phủ, đời sống của con người miền núi hiện lên thê thảm, nhưng điều đáng quý trong họ là dù có lúc bị bóc lột, chà đạp thì lòng yêu đời và khát vọng sống vẫn âm ỉ sục sôi, chỉ chờ thời cơ là bùng phát mãnh liệt .
Bức tranh hiện thực trong ” Vợ chồng A Phủ ” trước hết là bức tranh về cuộc sống tăm tối của người nông dân miền núi khi cách mạng chưa giải phóng. A Phủ và Mị hiện lên thân phận những con người đầy tủi nhục. Họ đều là nạn nhân bi thảm của cái nghèo truyền kiếp, của những món nợ truyền kiếp .
Với Mị, từ đời cha mẹ đã không có bạc để cưới nhau, phải đi vay nặng lãi nhà thống lý Pá Tra mới hoàn toàn có thể cưới nhau được. Món nợ ấy theo suốt cuộc sống cha mẹ Mị và mỗi năm cũng chỉ trả được phần lãi là một nương ngô. Mẹ Mị chết, món nợ vẫn còn đó. Mặc dù không muốn, Mị vẫn bị bắt làm con dâu gạt nợ nhà thống lý Pá Tra. Mị trở thành nạn nhân của món nợ truyền kiếp ấy. Cả cuộc sống Mị chỉ là sống và trả cho xong món nợ kia .
Còn với A Phủ, số phận cũng có hơn gì. Vì nghèo nàn, cả mái ấm gia đình A Phủ đã chết trong một nạn dịch. Cũng vì đời sống nghèo khó mà A Phủ mới bị người ta bắt đem bán cho một người Thái ở bản dưới. Chốn về những bản vùng cao mới 10 tuổi, A Phủ đã phải đi làm thuê để kiếm sống. Ngoài cái vòng vía đeo trên cổ, A Phủ không có bạc, không có ruộng. Cho nên mặc dầu con gái trong làng vẫn nói : ” Đứa nào có được A Phủ cũng bằng có được con trâu tốt trong nhà, chẳng mấy mà giàu “, vì A Phủ rất giỏi bẫy hổ, săn bò tót lại biết đúc lưỡi cày …, nhưng A Phủ chẳng thể lấy được vợ. Rồi vì đánh A Sử mà A Phủ bị buộc phải làm người gạt nợ cho nhà thống lý Pá Tra. Ta thấy như A Phủ đã bị buộc phải điểm chỉ bằng cả bàn tay của mình và bức văn tự bán chính cuộc sống của mình, sự sống của mình, hơn thế nữa, còn bán cả đời sống của những kiếp con, kiếp cháu mình cho bọn nhà giàu cho bọn nhà giàu để gạt nợ .
Đối với A Phủ cũng vậy, kiếp sống của A Phủ không đáng giá bằng kiếp sống của một con bò. Để ” mất một con bò “, A Phủ lại bị thống lý Pá Tra trói đứng vào cột chờ chết. Thông qua cuộc sống và số phận của Mị và A Phủ, Tô Hoài đã làm điển hình nổi bật giá trị tố cáo của tác phẩm bởi chính cuộc sống của Mị và A Phủ trong cái kiếp sống trâu ngựa trong xã hội ấy đã làm một bản cáo trạng rất là hùng hồn về tội ác của xã hội giai cấp lúc bấy giờ, là nhân chứng sống để trình diện cái tàn khốc của xã hội mà giai cấp thống trị đè nén, áp bức, chà đạp lên đời sống của con người như thời trung cổ. Đồng thời trong mảng đời sống viết về Hồng Ngài những ngày cách mạng chưa được giải phóng còn làm hiện lên những bộ mặt quỷ dữ của bọn thống lý Pá Tra, của bọn quan lang thống quán. Bọn chúng ngỡ như hoàn toàn có thể ăn sống nuốt tươi những con người nghèo nàn như A Phủ và Mị. Chúng ngang nhiên đánh người, bắt người một cách vô tội vạ, cuộc xử kiện của bọn quan lang so với A Phủ thật rùng rợn … Tác phẩm đã làm điển hình nổi bật những tội ác vô cùng kinh khủng của chúng để làm đậm lên bức tranh hiện thực, tăm tối của xã hội thực dân phong kiến ở một vùng núi cao .
Viết ” Vợ chồng A Phủ “, Tô Hoài đã phản ánh sự hoạt động của tính cách ( từ cam chịu đến vùng đứng lên ) của số phận gắn liền với sự hoạt động của đời sống xã hội để khẳng định chắc chắn quy luật tất yếu : có áp bức, có đấu tranh. Cái logic tất yếu của cuộc đấu tranh ấy là đi từ tự phát đến tự giác. Nhưng Tô Hoài không phản ánh cái quy luật, cái logic tất yếu kia bằng những triết lý khi than mà bằng sự hoạt động của hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật .
Mị và A Phủ đã bị dồn xuống con đường cùng. A Phủ nếu không được Mị cứu thì chắc đã chết trong cảnh bị trói đứng rồi. Mị cứu A Phủ bằng cả một tấm lòng nhân hậu của mình, bằng niềm cảm thông của những người cùng cảnh ngộ. Mị không nghĩ tới việc bỏ trốn bởi Mị chuẩn bị sẵn sàng trói thay vào đó cho đến chết. Nhưng khi cứu được A Phủ, cái bản tính cứng cỏi của một cô Mị năm nào đã trỗi dậy can đảm và mạnh mẽ, cái sức sống tiềm tàng ở cái khoảng thời gian ngắn bị thử thách kinh khủng nhất đã bật dậy bằng niềm khao khát tự do, thành sức mạnh để Mị vượt qua tổng thể những ràng buộc của luật lệ khắc nghiệt mà vùng lên để tự giải phóng mình. Mị chạy theo A Phủ để thoát khỏi đời sống tăm tối suốt bao nhiêu năm Mị đã phải chịu đựng. Bởi thế hành vi của Mị đã diễn ra một cách rất là tự nhiên. Tô Hoài đã sẵn sàng chuẩn bị cho hành vi này của Mị ngay từ khi cô nói với người cha của mình để không bán cô cho nhà giàu, để cô hoàn toàn có thể tự tay mình trồng ngô trả nợ thay cho cha mẹ. Cái sức mạnh ấy ngỡ đã chìm đi, đã lụi tàn nhưng rồi nó được hồi sinh, được lớn lên cùng với sự nhận thức về đời sống đầy đau khổ của mình và trở thành hành vi trong đêm cứu A Phủ như ta đã thấy .
Cuộc vùng dậy với sức mạnh quật khởi của Mị cũng là cuộc vùng dậy của những người nông dân miền núi khi bị dày xéo một cách quyết liệt. Nhưng họ không chỉ vùng dậy để chống lại cái ác, cái tàn khốc, cái dã man để giải phóng cho riêng mình. Thời đại đã mở cho họ một chân trời tự do, đó là những vùng giải phóng. Cho nên con đường mà Mị và A Phủ đến khu du kích Phiềng Sa hiển nhiên là con đường tất yếu. Nhân vật của Tô Hoài không hề rơi vào cảnh ngộ bế tắc. Mị và A Phủ đã tự tìm đến khu du kích Phiềng Sa, mới đầu cũng không phải là đi tìm cách mạng nhưng về sau, được giác ngộ bởi trào lưu du kích ở Phiềng Sa, bởi ” người Đảng “, Mị và A Phủ đã đến với kháng chiến, đến với cách mạng, trở thành những quần chúng tích cực. A Phủ còn trở thành đội trưởng đội du kích tham gia trực tiếp vào cuộc chiến đấu hủy hoại đồn bản Pe, giải phóng quê nhà .
Với cuộc sống và số phận của hai nhân vật Mị và A Phủ, Tô Hoài đã bộc lộ một cảm quan nhân đạo rất là mới lạ và thâm thúy. Tô Hoài đã trân trọng, nâng niu những con người, những cuộc sống, những số phận đầy đau thương ấy .
Ở nhân vật Mị, người con gái bần hàn này mặc dầu là nạn nhân của cái nghèo truyền kiếp nhưng Mị vẫn là một bông hoa tươi thắm nhất của núi rừng. Mị chẳng những xinh đẹp mà còn tài hoa. Mị chẳng những có tâm hồn phóng khoáng, có tình yêu mãnh liệt với đời sống tự do mà còn là một người có tài thổi sáo, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Dưới ngòi bút của Tô Hoài, Mị còn là cô gái có bản lĩnh, một bản lĩnh gan góc, cứng cỏi. Mị sẵn sàng chuẩn bị chọn lấy cái chết để không phải sống nhục, sống đau khổ trong chốn âm ti trần gian. Khi bị đè nén đến cùng cực, sức sống tiềm tàng của Mị cũng không hề bị lụi tàn. Ngược lại, sức sống ấy càng trở nên can đảm và mạnh mẽ hơn để giúp Mị giải thoát số phận của mình và sau này đến với kháng chiến. Mị trở thành hình tượng cho sức sống, cho vẻ đẹp của những người thiếu nữ vùng cao. Tô Hoài đã trân trọng, đã nâng niu trong từng bước đi sự đổi khác trong số phận của người con gái nghèo khó này .
Với A Phủ cũng vậy, Tô Hoài đã đem đến cho nhân vật này những sắc tố tươi đẹp nhất khi vẽ chân dung cậu bé bần hàn đã trở thành người ở gạt nợ một cách rất là không bình thường, cũng chính là người có tấm lòng hào hiệp, là người mà con gái trong lòng ai cũng ao ước : ” Đứa nào có A Phủ cũng bằng có được con trâu tốt trong nhà, chẳng mấy mà giàu “. A Phủ được bộc lộ một cách đậm nét nhất ở quy trình đến với cách mạng sau này. Nhân vật A Phủ trở thành hình tượng cho quy trình giác ngộ, cho sự đấu tranh can đảm và mạnh mẽ của những người nông dân miền núi nói chung. Khắc họa một nhân vật như vậy, ngòi bút của Tô Hoài đã bộc lộ một tinh thần nhân đạo mới, tinh thần nhân đạo công sản : vừa yêu thương, vừa trân trọng những con người lao động nghèo khó, lại vừa mở ra cho họ con đường giải phóng. Từ cuộc sống và số phận của hai nhân vật này, nhà văn muốn chứng minh và khẳng định những giá trị lớn lao của đời sống mới, đời sống kháng chiến so với cuộc sống của những con người từng chịu bao đau khổ trong xã hội cũ .
Qua cuộc sống, tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân, Tô Hoài đã tố cáo can đảm và mạnh mẽ hiện thực xã hội miền núi trước cách mạng với chính sách thống trị khắc nghiệt, với những phong tục tập quán đã chà đạp, đè nén, vùi dập con người, cướp đi quyền niềm hạnh phúc của con người, biến mỗi kiếp người trở thành kiếp trâu, kiếp ngựa. Đồng thời tác giả cũng thể hiện niềm cảm thông thâm thúy, trân thành trước cuộc sống của những con người có số phận xấu số. Tô Hoài còn trân trọng, nâng niu những phẩm chất tốt đẹp của người dân lao động miền núi ở cả Mị và A Phủ, đó là sự trân trọng sức sống tiềm tàng của cả hai nhân vật này. Đó cũng chính là những giá trị hiện thực và nhân đạo mà tác phẩm mang lại .

V. MỘT SỐ LỜI BÌNH VỀ TÁC PHẨM:

· Qua truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ”, Tô Hoài đã dựng lên một bức tranh hiện thực về đời sống của đồng bào dân tộc bản địa miền núi Tây Bắc, đồng thời nhà văn chỉ ra con đường giải phóng cho người lao động có cuộc sống tăm tối và số phận bi thảm ” .
· “ Thắp sáng ngọn lửa của khát vọng sống, Tô Hoài cũng làm bừng sáng giá trị nhân văn cao quý của tác phẩm ” .

Tải xuống

Bài giảng: Vợ chồng A Phủ – Cô Vũ Phương Thảo (Giáo viên VietJack)

Xem thêm sơ đồ tư duy của các tác phẩm, văn bản lớp 12 hay, chi tiết khác:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm miễn phí ôn thi THPT Quốc Gia tại khoahoc.vietjack.com