Bong gân là tên dân gian thường gọi một trong những chấn thương thường gặp nhất trong đời sống – giãn dây chằng. Người bị chấn thương có thể tự hồi phục hay phải cần điều trị tùy theo tình trạng tổn thương. Việc nhận biết dấu hiệu và sơ cứu, điều trị đúng cách có vai trò rất quan trọng giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm trong tương lai.
Contents
Giãn dây chằng là gì?
Giãn dây chằng là hiện tượng dây chằng bị kéo căng quá mức do tác động bởi nhiều yếu tố, thường là do bị ép đột ngột, khiến cho các khớp di chuyển ra ngoài phạm vi bình thường. Tình trạng này thường xảy ra ở khớp gối, khớp vai và đặc biệt phổ biến ở mắt cá chân (chủ yếu là mặt ngoài). (1)
Giãn dây chằng còn có tên gọi khác là bong gân.
Nhiều người hay nhầm lẫn tình trạng này với căng cơ. Sự khác biệt giữa giãn dây chằng và căng cơ là vị trí của dây chằng. Khi giãn dây chằng, dải cơ bị tổn thương nằm ở vị trí nối với hai xương. Căng cơ lại dải mô bị tổn thương ở vị trí gắn cơ với xương.
Bạn đang đọc: Giãn dây chằng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
Một số trường hợp, giãn dây chằng nghiêm trọng và gãy xương có triệu chứng tựa như nhau, cần được các chuyên viên y tế và các thiết bị chẩn đoán hình ảnh tương hỗ mới hoàn toàn có thể nhận diện đúng. Giãn dây chằng thường ít gặp ở trẻ nhỏ. Bởi trẻ có vùng mô mềm hơn ở các đầu xương nên dây chằng ở khu vực này thường rất dẻo dai.
Mức độ giãn dây chằng
Tùy theo mức độ tổn thương mà giãn dây chằng được chia thành 3 mức độ sau đây :
Độ 1 (nhẹ)
Dây chằng đã bị giãn, nhưng vẫn còn nguyên vẹn. Người bệnh hoàn toàn có thể nghe được tiếng động “ bóc ” ở thời gian bị chấn thương, nhưng dây chằng bị tổn thương rất ít, có đau nhức và sưng không đáng kể. Chảy máu bên trong rất ít.
Độ 2 (trung bình)
Ở mức độ này, dây chằng hoàn toàn có thể bị rách nát một phần, chảy máu mức độ trung bình, đau và sưng nghiêm trọng hơn. Người bệnh bị hạn chế hoạt động hoặc không hề cử động được bộ phận khớp bị giãn dây chằng.
Độ 3 (nặng)
Dây chằng đã có vết rách nát lớn dẫn đến cảm xúc đau kinh hoàng, chảy máu nhiều và sưng tấy. Người bệnh không hề trụ được trên chân bị giãn dây chằng. Một số trường hợp hiếm xảy ra là có cảm xúc trật khớp trọn vẹn.
Dấu hiệu giãn dây chằng
- Ở thời gian bị thương, người bệnh nghe được tiếng “ bóc ” hoặc cảm thấy trật bên trong khớp
- Đau ở vùng khớp bị chấn thương
- Sưng do viêm tiềm ẩn bên trong khớp hoặc mô mềm xung quanh khớp
- Bầm tím máu tụ phía bên trong khớp thấm ra gần da
- Mất năng lực cử động và sử dụng khớp bị tổn thương
- Khớp mất không thay đổi, biểu lộ rõ nhất ở các khớp chịu khối lượng như đầu gối hoặc mắt cá chân
Nguyên nhân gây giãn dây chằng
Giãn dây chằng đến từ những chấn thương trực tiếp hay gián tiếp, thường xảy ra trong đời sống hàng ngày. Cụ thể như : ( 2 )
- Té ngã : Người đi bộ hoặc tập thể dục trên mặt phẳng không bằng phẳng, tiếp đất một cách bất ngờ đột ngột dễ bị giãn dây chằng ở các khớp đầu gối, cổ tay, vai …
- Chơi thể thao : Các động tác xoay người gấp trong khi chơi các môn thể thao hoạt động mạnh và nhanh như bóng đá, bóng rổ … dễ khiến giãn dây chằng khớp gối ; động tác bật mạnh cổ tay về trước trong môn đánh tennis, cầu lông … gâygiãn dây chằngcổ tay .
- Tai nạn lao động : Người mang vác vật nặng lâu ngày, sai tư thế khiến cho các dây chằng bị stress quá mức, dẫn đến giãn và tác động ảnh hưởng đến năng lực hoạt động .
- Tai nạn giao thông vận tải : Một số trường hợp người tinh chỉnh và điều khiển xe máy hoặc xe xe hơi bị va đập mạnh làm cho các dây chằng bị tổn thương .
Các yếu tố góp phần gây ra giãn dây chằng bao gồm:
- Điều kiện môi trường tự nhiên : Bề mặt trơn trượt hoặc không bằng phẳng
- Cơ bắp yếu : Các cơ yếu không hề tương hỗ cho khớp, đồng thời không hề chống chọi với các yếu tố lực tác động ảnh hưởng .
- Giày dép không tương thích : Việc dùng giày dép và các dụng cụ thể thao không vừa khít hoặc không được bảo trì đúng cũng góp thêm phần làm người bệnh dễ bị té ngã .
- Tiền sử : Người có tiền sử giãn dây chằng rất dễ lặp lại chấn thương này trong tương lai .
- Tình trạng sức khỏe thể chất : Người có thể trạng kém, thừa cân, béo phì sẽ dễ bị giãn dây chằng hơn so với người khác .
Vị trí thường gặp chấn thương
Các chuyên gia cơ xương khớp, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, đánh giá và nhận định các khu vực thường bị giãn dây chằng gồm có :
Khớp gối
- Tổn thương dây chằng chéo trước
- Tổn thương dây chằng chéo sau
- Tổn thương dây chằng giữa gối
- Tổn thương dây chằng bên gối
- Chấn thương góc bên
- Trật khớp xương bánh chè
- Tổn thương dây chằng sụn viền sau
Khớp cổ chân
- Trật mắt cá chân
- Giãn dây chằng mắt cá chân
Khớp vai
- Tổn thương khớp vai AC nối giữa xương đòn và xương bả vai
- Trật khớp vai
Khớp cổ tay và bàn tay
- Giãn dây chằng cổ tay
-
Giãn dây chằng bảo vệ UCL (Ngón tay cái của Skier)
- Giãn dây chằng bên ngoài ( Ngón tay cái của Gamekeeper )
- Giãn dây chằng ngón tay
Cột sống
- Giãn dây chằng cổ
- Chấn thương cổ Whiplash
Phương pháp chẩn đoán
Trước khi đưa ra giải pháp điều trị đơn cử, bác sĩ chấn thương chỉnh hình sẽ triển khai kiểm tra, nhìn nhận thực trạng giãn dây chằng bằng các giải pháp :
Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử, khám sức khỏe thể chất xương khớp tổng quát bằng cách nắn chỉnh, các nghiệm pháp áp lực đè nén để nhìn nhận thực trạng dây chằng bị chấn thương, số dây chằng bị tổn thương, kiểm tra độ sưng, khoanh vùng phạm vi hoạt động và độ không thay đổi của khớp …
Thăm khám cận lâm sàng
- bị gãy xương. Các bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình hoặc y học thể thao sẽ chỉ định chụp X-quang để dự trữ trường hợp người bệnh
- Tùy thuộc vào thực trạng chấn thương, người bệnh hoàn toàn có thể được chỉ định các giải pháp chẩn đoán hình ảnh nâng cao như siêu âm khớp, chụp cắt lớp vi tính ( CT ) hoặc chụp cộng hưởng từ ( MRI ) để nhìn nhận thêm những tổn thương thần kinh, ứng dụng .
Biến chứng nếu không được điều trị kịp thời
Tuy giãn dây chằng là một trong những chấn thương thường gặp, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và đúng phác đồ, người bệnh vẫn có rủi ro tiềm ẩn gánh chịu những biến chứng nghiêm trọng, gồm có : ( 3 )
- Gây ra thực trạng đau mạn tính
- Gia tăng rủi ro tiềm ẩn tái phát và chấn thương dây chằng ở khu vực khác
- Cứng khớp, tác động ảnh hưởng đến năng lực hoạt động
- Dễ bị thoái hóa sớm các khớp
- Gặp các biến chứng do phẫu thuật như : chảy máu, nhiễm trùng …
Sơ cứu khi bị giãn dây chằng
Các biện pháp sơ cứu khi bị bong gân đóng vai trò rất quan trọng, giúp dây chằng nhanh phục hồi và giảm bớt biến chứng về sau. Khi bị giãn dây chằng, các chuyên gia cơ xương khớp khuyên người bệnh nên áp dụng liệu pháp RICE. (4)
- Rest ( Nghỉ ngơi ) : Hạn chế hoặc không dùng đến bộ phận bị thương tối thiểu 48 giờ, hoàn toàn có thể lê dài đến 72 giờ để giảm đau và thôi thúc quy trình hồi sinh .
- Ice ( Chườm lạnh ) : Sử dụng túi nước đá hoặc ngâm vùng bị thương vào đá 20 phút / lần để hạn chế lưu lượng máu, giảm sưng tấy, phù nề …
- Compression ( Băng ép ) : Dùng gạc thun, vải sạch băng lên vùng bị giãn dây chằng để khớp không bị xô lệch, giảm đau, hạn chế chảy máu …
- Elevation ( Kê cao ) : Đặt vùng bị thương ở vị trí cao hơn tim để làm giảm tích tụ máu, tránh rủi ro tiềm ẩn sưng phù, bầm tím …
Nếu người bệnh có những bộc lộ như : không phân phối với các giải pháp sơ cứu, cường độ đau tăng dần, người có tín hiệu ớn lạnh hay phát sốt … cần đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra chi tiết cụ thể và điều trị sớm.
Phương pháp điều trị
Điều trị giãn dây chằng cần xem xét nguyên do chính gây nên thực trạng này, gồm có nâng cao sức khỏe thể chất của cơ xương khớp từ bên trong và tác động ảnh hưởng từ bên ngoài.
Vật lý trị liệu
Các bài tập vật lý trị liệu có năng lực giúp ngăn ngừa sự hình thành mô sẹo không bình thường, hạn chế thực trạng cứng khớp, Phục hồi các cơ tổn thương. Tuy nhiên, người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa trực tiếp thăm khám, hướng dẫn bài tập dựa trên thể trạng và thực trạng chấn thương, không nên tự ý tập tại nhà hoặc tập theo các hướng dẫn trên internet để tránh làm tổn thương thêm trầm trọng. Đồng thời người bệnh hoàn toàn có thể được giảm đau trải qua các kỹ thuật hoạt động khớp, xoa bóp mô mềm, điện trị liệu, thả lỏng hoặc tăng cường tập luyện vùng bị thương bằng các bài tập và kỹ thuật được chỉ định riêng. Thời gian tập vật lý trị liệu và thời hạn thiết yếu để hồi sinh trọn vẹn sau khi bị giãn dây chằng phụ thuộc vào vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và vận tốc chữa lành của từng người. Thông thường, một người bị giãn dây chằng mắt cá chân ở mức độ trung bình hoàn toàn có thể cần từ 3-6 tuần tập vật lý trị liệu sẽ hoàn toàn có thể đi lại thông thường. Với người bị giãn dây chằng ở mức độ nghiêm trọng hoàn toàn có thể mất 8-12 tháng để dây chằng lành lại trọn vẹn và cần phải thật thận trọng để tránh tái phát chấn thương.
Thuốc
- Paracetamol thuộc nhóm thuốc thường thì, hoàn toàn có thể giúp giảm đau khi bị giãn dây chằng không cần bác sĩ kê đơn. Người bệnh nên dùng 4-6 tiếng / lần, dùng trong vài ngày để cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn .
- Nếu cơn đau vẫn còn nghiêm trọng khi đã dùng thuốc, người bệnh nên báo với bác sĩ để được kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn như Codeine. Thuốc chống viêm không steroid ( NSAID ) hoàn toàn có thể giảm đau, hạn chế thực trạng viêm nhiễm, sưng tấy … và cũng cần được bác sĩ chỉ định .
- Thuốc giảm đau chống viêm dạng thoa cũng có công dụng tốt như thuốc viên trong điều trị giãn dây chằng và ít gây tính năng phụ .
Cách phòng ngừa
Việc điều trị các yếu tố có tương quan đến dây chằng thường mất nhiều thời hạn và rủi ro tiềm ẩn tái phát cao. Do đó, bạn nên dự trữ rủi ro tiềm ẩn chấn thương bằng các giải pháp bảo đảm an toàn và hiệu suất cao sau đây :
- Chú ý khi vận động và di chuyển, nhất là trong điều kiện kèm theo bất lợi nhưng đường trơn, trời tối
- Thận trọng khi tinh chỉnh và điều khiển các phương tiện đi lại giao thông vận tải và mang dụng cụ bảo lãnh
- Sử dụng các thiết bị tương hỗ khi chơi thể thao
- Trước khi chơi thể thao, nên khởi động đúng và đủ
- Chọn giày dép vừa chân, chắc như đinh để tránh té ngã
- Tăng cường các bài tập để nâng cao sức khỏe thể chất cơ xương khớp
- Bổ sung rất đầy đủ chất dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe thể chất
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên viên đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm tay nghề, tận tâm, nhiệt tình như : TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến ; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa ; TS.BS Tăng Hà Nam Anh ; ThS. BS Trần Anh Vũ ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng ; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng … Đây cũng là một trong những đơn vị chức năng tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật tân tiến theo phác đồ tiên tiến và phát triển số 1 quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn chiếm hữu mạng lưới hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú hạng sang ; khu vực phục sinh tính năng tân tiến ; tiến trình chăm nom hậu phẫu tổng lực giúp bệnh nhân nhanh gọn hồi sinh và không thay đổi sức khỏe thể chất sau phẫu thuật. Để đặt lịch khám và điều trị giãn dây chằng với các chuyên viên đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui mắt liên hệ :
Giãn dây chằng nếu được điều trị kịp thời, đúng cách sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi và hạn chế được những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống. Vì thế, người bệnh nên học cách nhận biết, sơ cứu và đặc biệt là nên đến ngay các bệnh viện có chuyên khoa cơ xương khớp khi triệu chứng không thuyên giảm, để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Source: https://dichvubachkhoa.vn
Category : Dịch Vụ Sửa Chữa