Sơ đồ tư duy bài thơ Tràng giang dễ nhớ, hay nhất

Sơ đồ tư duy bài thơ Tràng giang dễ nhớ, hay nhất

Tải xuống

Nhằm mục tiêu giúp học viên thuận tiện hệ thống hóa được kiến thức và kỹ năng, nội dung những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 11, chúng tôi biên soạn bài viết Sơ đồ tư duy bài thơ Tràng giang dễ nhớ, hay nhất với vừa đủ những nội dung như tìm hiểu và khám phá chung về tác phẩm, tác giả, bố cục tổng quan, dàn ý nghiên cứu và phân tích, bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích, …. Hi vọng qua Sơ đồ tư duy bài thơ Tràng giang sẽ giúp học viên nắm được nội dung cơ bản của bài bài thơ Tràng giang .

Bài giảng: Tràng Giang – Cô Thúy Nhàn (Giáo viên VietJack)

A. Sơ đồ tư duy bài thơ Tràng giang

B. Tìm hiểu bài bài thơ Tràng giang

I. Tác giả

– Huy Cận ( 1919 – 2005 ) quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh thành phố Hà Tĩnh .
– Ông tham gia hoạt động giải trí cách mạng và giữ nhiều trách nhiệm khác nhau
– Các tác phẩm chính :
+ Các tập thơ : Lửa thiêng, Vũ trụ ca, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài thơ cuộc sống, Những năm sáu mươi, …
+ Văn xuôi : Kinh cầu tự
⇒ Huy Cận là khuôn mặt tiêu biểu vượt trội của thơ ca tân tiến

II. Tác phẩm

1. Thể loại: 

Thất ngôn .

2. Hoàn cảnh sáng tác

– Xuất xứ : “ Lửa thiêng ”
– Hoàn cảnh sáng tác : Vào mùa thu năm 1939 khi đứng trước sông Hồng bát ngát sóng nước .

3.  Phong cách sáng tác

– Huy Cận là nhà thơ lớn, một đại biểu xuất sắc của trào lưu Thơ Mới với hồn thơ ảo não .
– Thơ Huy Cận hàm súc, giàu chất suy tưởng triết lí .

4. Bố cục:

– Phần 1 ( khổ 1 ) : Cảnh sông nước và tâm trạng buồn của thi nhân
– Phần 2 ( khổ 2 + 3 ) : Cảnh hoang vắng và nỗi đơn độc của nhà thơ
– Phần 3 ( khổ 4 ) : Khung cảnh hoàng hôn kì vĩ và tình yêu quê nhà, quốc gia của nhà thơ .

5. Giá trị nội dung:

Bài thơ thể hiện nỗi sầu của một cái tôi đơn độc trước vạn vật thiên nhiên to lớn, trong đó thấm đượm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà thiết tha

6. Giá trị nghệ thuật:

Bài thơ mang vẻ đẹp vừa cổ xưa, vừa tân tiến

III. Dàn ý phân tích tác phẩm

1. Cảnh sông nước và tâm trạng buồn của thi nhân. 

* Hai câu thơ đầu :
– Câu thơ khởi đầu nhắc lại nhan đề “ tràng giang ” với cách điệp vần “ ang ” : gợi sự ngân vọng vang xa cổ kính .
– Từ láy “ điệp điệp ”, “ song song ” : Khung cảnh sông nước gắn với tâm trạng buồn da diết, khôn nguôi .
– Hình ảnh :
+ “ Sóng ” : gợi lên từng đợt như những nỗi buồn chồng chéo trong tâm trạng .
+ “ Thuyền ” và “ nước ” : vốn luôn giao hòa nhưng trong câu thơ này lại lạc điệu, li cách .
* Câu thơ thứ ba :
– Hình ảnh : “ thuyền ” và “ nước ” lặp lại từ câu thơ trên nhưng vẫn không hề có sự đồng điệu mà còn tan tác hơn với thẩm mỹ và nghệ thuật đối “ thuyền về ” > < “ nước lại ” . – Từ ngữ trực tiếp miêu tả xúc cảm “ sầu trăm ngả ” : nỗi buồn từ trong lòng người lan rộng ra khắp cảnh vật, đất trời . * Câu thơ cuối : – Hình ảnh độc lạ “ củi một cành khô lạc mấy dòng : sự trôi nổi, bấp bênh của thân phận cỏ cây hay cũng là của số kiếp con người giữa cuộc sống sóng gió trăm ngả . – Nghệ thuật hòn đảo ngữ và trái chiều : tăng sức gợi hình, quyến rũ và giá trị miêu tả cho câu thơ .

2. Cảnh hoang vắng và nỗi cô đơn của nhà thơ

* Khổ 2:

* Hai câu thơ đầu :
– Từ ngữ :
+ Khổ thơ khởi đầu bằng một câu thơ với hai từ láy gợi hình “ lơ thơ ” và “ vắng ngắt ” : gợi tả nỗi buồn và sự nhỏ nhoi, thưa thớt, lạnh lẽo .
+ Từ phiếm chỉ “ đâu ” tích hợp với âm thanh “ tiếng làng xa ” có hai cách hiểu :
Âm thanh rất nhỏ, rất khẽ của phiên chợ chiều đã vãn vọng về từ một nơi xa không xác lập .
Không có âm thanh tiếng chợ chiều .
Dù là cách nào thì khung cảnh tràng giang đều hiện lên bát ngát, vắng vẻ, hiu hắt .
– Hình ảnh : được lan rộng ra ra so với khổ thơ trước. Bức tranh vạn vật thiên nhiên ở đây không chỉ có bát ngát sông nước mà còn có cồn nhỏ, có gió thổi, có xóm làng, có nắng chiều, có trời cao … nhưng vẫn toát lên vẻ hiu quạnh, lạng lẽ. Những tín hiệu của đời sống Open như những nốt nhạc cao khan hiếm giữa bản đàn trầm buồn triền miên. Nó càng tô đậm thêm nỗi cơ đơn của con người .
* Hai câu thơ cuối :
– Hình ảnh “ nắng xuống ”, “ trời lên ”, “ sông dài ”, “ trời rộng ”, “ bến cô liêu ” đã vẽ nên một khoảng trống rộng bát ngát, vô cùng, vô tận ở mọi sự vật, mọi chiều kích .
– Những tính từ gợi cảm xúc : “ sâu chót vót ”, “ bến cô liêu ” là phát minh sáng tạo đặc biệt quan trọng của Huy Cận .
Không gian lan rộng ra ra ba chiều : sâu thăm thẳm, cao chót vót, rộng bát ngát .

* Khổ 3:

* Hình ảnh :
– Hình ảnh thực “ bèo dạt về đâu hàng nối hàng ” : những cánh bèo trôi nổi, phiêu dạt trên sông nước gây ám ảnh về số phận lạc lõng, đơn độc, vô định của con người trên dòng đời vô tận .
– Hình ảnh mong ước : con người mong ước tìm tới những hình ảnh thân mật, thân quen với đời sống trước cái vô cùng của thiên hà. Đó là một chuyến đồ ngang qua lại, là một chiếc cầu nối đôi bờ xa cách. Mong ước có phần nhỏ bé, bình dị .
* Từ ngữ :
Phó từ phủ định “ không ” lặp đi lặp lại gắn với những hình ảnh mong ước của tác giả khiến cho những mong ước ấy dẫu bình dị, nhỏ bé cũng trở nên vô vọng. Cảnh vật lại rơi vào hoang vắng, lạnh lẽo. Con người lại rợn ngợp, một mình giữa “ bờ xanh tiếp bãi vàng ” .

4. Khung cảnh hoàng hôn kì vĩ và tình yêu quê hương, đất nước của nhà thơ.

* Hai câu thơ đầu :
– Hình ảnh : vạn vật thiên nhiên hùng vĩ với “ mây cao ” xếp thành nhiều tầng tạo nên liên tưởng về dãy “ núi bạc ” khổng lồ, với cánh chim nhỏ đơn độc, nhỏ bé và bóng chiều bao trùm, sà xuống trùm lên mọi cảnh vật .
– Từ ngữ :
+ “ Đùn ” : khiến mây như hoạt động, có nội lực từ bên trong, từng lớp từng lớp mây cứ đùn ra mãi. Đây cũng là một nét thơ đầy chất tân tiến, bởi nó đã vận dụng phát minh sáng tạo từ thơ cổ xưa quen thuộc .
+ “ Nghiêng ” : bóng hoàng hôn có vẻ như sa suống quá nhanh khiến cho cánh chim phải nghiêng lệch để bay về phía trời xa xăm .
* Hai câu thơ cuối :

– Từ láy “dợn dợn” là một sáng tạo của Huy Cận, chưa từng thấy trước đó. Từ láy này hô ứng cùng với cụm từ “vời con nước” cho thấy một nỗi niềm bâng khuâng, cô đơn của “lòng quê”.

IV. Bài phân tích.

Đến với trào lưu Thơ Mới, ta được hoà mình trong vườn thơ đầy hương sắc tuyệt diệu của những thi nhân. Ta không khỏi rạo rực, hứng khởi trước những vần thơ táo bạo, tràn trề nguồn năng lượng mê hoặc của Xuân Diệu, không khỏi buồn man mác trước hồn thơ sáng trong của Thế Lữ, thổn thức trước hình ảnh thơ đầy kì khôi của Chế Lan Viên, hay say sưa trước hồn thơ quê bình dị mà thân thương của Nguyễn Bính. Và đặc biệt quan trọng, đến với thơ Huy Cận, ta phát hiện nét buồn riêng không liên quan gì đến nhau, độc lạ đó là một nỗi sầu rợn ngợp, u hoài, trước thiên hà mênh mang, có vẻ như chân trời của những nỗi buồn của nhà thơ cứ thế dài vô tận. Bài thơ “ Tràng giang ” là tác phẩm tiêu biểu vượt trội cho nét phong thái đó của Huy Cận .
Bài thơ được in trong tập thơ Lửa thiêng viết vào năm 1940, tác phẩm thể hiện tâm trạng u buồn của con người trước cảnh vật to lớn bát ngát, khắc hoạ sự đơn độc buồn thương đến tuyệt đối .
Tràng giang nghĩa là sông dài, từ tràng cũng đọc là trường. Nhưng từ tràng giang với âm hưởng mênh mang của nó, gợi cảnh bát ngát, bát ngát hơn ( tràng giang đại hải ). Tác giả dùng từ Hán – Việt đã tạo ra vẻ cổ kính, vĩnh viễn của dòng sông. Mở đầu bài thơ là cảnh sông nước :

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng.

Câu thơ đầu gợi tả cảnh dòng sông mênh mang, những con sóng gợn lô nhô gối nhau tới chân trời tạo cảm xúc êm ả dịu dàng trong khoảng trống quạnh vắng như tiềm ẩn sẵn nỗi buồn : buồn điệp điệp. Nỗi buồn lớp lớp nối nhau tỏa theo con nước đi về trăm ngả : sầu trăm ngả. Cảnh tràng giang trong bài thơ mang một màu cổ kính ;

Xanh om cổ thụ tròn xoe tán.

Trắng xóa tràng giang phẳng lặng lờ.

( Thuyền đi )
Hình ảnh bổ trợ cho con thuyền là cành củi khô chìm nổi lênh đênh giữa cảnh bát ngát của dòng sông : Củi một cành khô lạc mấy dòng. Từ rừng thẳm, cành củi qua bao sông suối mà trôi về đây, dập dờn giữa chốn sông nước bát ngát, gợi liên tưởng đến cảnh đời lạc loài, bơ vơ. Đó là hình ảnh ẩn dụ cho kiếp người nhỏ nhoi, lạc lõng bị dòng đời cuốn trôi không biết về đâu .
Khổ thơ gợi tả cảnh với khoảng trống sông nước bát ngát với những đường nét : song song, điệp điệp, nhưng lại : sầu trăm ngả, lạc mấy dòng nên không hứa hẹn gì quy tụ, gặp gỡ mà chia tan, xa rời. Thủ pháp tương phản giữa hình ảnh dòng sông to lớn với cảnh củi khô và chiếc thuyền nhỏ bé, càng làm điển hình nổi bật cảnh bát ngát, vô tận của dòng sông và thân phận một mình, nhỏ bé của con người .
Âm điệu chung cho cả bài thơ, buồn vì thân phận con người đơn độc, lạc loài trong cuộc sống cũ. Khổ thơ thứ hai liên tục mạch thơ khổ đầu nhưng khoảng trống được lan rộng ra ra và đẩy lên cao hơn .

Lơ thơ cồn nhỏ, gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều,

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.

Cồn nhỏ đơn côi giữa dòng sông, lại thêm ngọn gió vắng ngắt làm cho cảnh càng hoang vu, hiu hắt, chìm khuất. Dòng nước lũ trên thượng nguồn đổ về nhấn chìm cồn nhỏ giữa sông chỉ còn nhô lên vài ngọn cỏ lưa thưa gợi liên tưởng đến những thân phận bị dòng đời nhấn chìm xô dạt .
Không gian lan rộng ra sang bên bờ : cảnh chợ chiều đã vãn càng tô đậm cái vắng vẻ, xa lìa .. Cảnh chợ chiều có gợi đến đời sống, quê nhà nhưng chỉ là âm thanh xao xác rồi biến mất dần trong cảnh mênh mang yên lặng của dòng sông. Dòng sông và nhà thơ như bị tách ra khỏi cuộc sống nên đứng trong cảnh ấy lòng người càng thêm thương nhớ đời sống quê nhà .
Bầu trời hiện ra cũng làm tăng thêm vẻ lạc lõng : Nắng xuống trời lên sâu chót vót. Câu thơ giàu hình tượng, gợi tả khoảng trống có hình khối đường nét và sắc tố : từng vạt nắng trên cao rơi xuống tạo nên khoảng chừng không sâu thẳm trên khung trời, độ sâu của khung trời như ở ngọn chót vót. Cách dùng từ sâu gợi khoảng trống khung trời như lan rộng ra và đẩy lên cao hơn, sâu hơn, tạo ra khoảng trống thăm thẳm, khôn cùng vô biên của thiên hà và nỗi buồn của nhà thơ có vẻ như vô tận, bát ngát :
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu .
Dòng sông, bến bãi rộng lớn, đến khung trời đều rời rạc và được khỏa lấp nỗi buồn của nhà thơ, buồn vì thiếu vắng đời sống nên mong tìm về với đời sống. Nhưng cảnh càng Open càng lạc lõng, hờ hững :

“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng;
Mênh mông không một chuyến đò ngang.

Không cầu gợi chút niềm thân mật,

Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng”.

Các sự vật được bên nhau : bèo dạt nối hàng, bờ xanh tiếp bãi vàng nhưng tạo ra một quốc tế không liên hệ, chia lìa. Trong khung cảnh ấy hồn thơ muốn tìm đến dấu vết của đời sống nhưng tổng thể đều bát ngát xa vắng được nhấn mạnh vấn đề bởi hai lần phủ định :

Mênh mông không một chuyến dò ngang

Không cầu gợi chút niềm thân mật.

Không một con đò, không một chiếc cầu tri âm, không có bóng người hay cái gì gợi đến tình người để mà gặp gỡ tiếp xúc. Chỉ có mặt nước bát ngát yên lặng .

Tới ngã ba sóng nước bốn bề,
Nửa chiều gà lại gáy bên đê

( Em về nhà )
Trong cảnh ấy, tình người càng buồn hơn, buồn vì sự thiếu vắng đời sống. Nhà thơ đứng ngay giữa quê nhà mình mà cảm thấy bơ vơ, trơ trọi nên càng khao khát gắn bó với con người, đời sống, với quê nhà :

Thuyền không giao nối đây qua đó
Vạn thuở chờ mong một cánh buồm

( Đảo )
Bài thơ khép lại với cảnh hoàng hôn kì vĩ nơi chân trời xa :

“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa.

Lòng quê dợn dợn vời con nước,

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”.

Khung cảnh mở ra với hình ảnh núi bạc được kết tạo bằng mây trắng lấp lánh lung linh ánh nắng trời. Tác giả bình : “ Mây trắng hết lớp này đến lớp khác như những búp bông trắng nở ra trên trời cao. Ánh chiều trước khi vụt tắt rạng lên vẻ đẹp ”. Một vẻ đẹp kì thú, ngời sáng, hùng vĩ .
Hình ảnh này gợi nhớ đến một ý thơ dịch từ thơ Đường : “ Mặt đất mây đùn cửa ải xa ” ( Đỗ Phủ ) nhưng lại có vẻ như đẹp rạng rỡ hơn. Một cánh chim chiều Open làm cho bức tranh thêm sinh động, thơ mộng, xinh xắn nhưng nhỏ bé, mông lung. Cánh chim nhỏ như bị nắng chiều đè xuống, chỉ nghiêng cánh lá bóng chiều đổ xuống làm cho khoảng trống như có hình khối, khối lượng và vạn vật thiên nhiên có vẻ như như trĩu nặng nỗi buồn của thi nhân. Cảnh mông lung xa vắng ấy càng gợi thêm lòng thương nhớ quê nhà :

Lòng quê dợn dợn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.

Con sóng lòng nhớ quê của nhà thơ đã tỏa ra nhập vào con sóng nước. Con nước cảm thông đã mang tình quê mênh mang đi sóng nước. Con nước cảm thông đã mang tình quê mênh mang đi về mọi nẻo. Ý thơ cuối mượn từ tứ thơ của Thôi Hiệu đời Đường :

Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.

( Hoàng Hạc Lâu )
Người xưa nhìn khói sóng mà nhớ nhà, còn Huy Cận không cần khói sóng vẫn nhớ quê nhà. Vì mối tình ấy luôn khắc khoải trong lòng. Đó là nguyên do chính của nỗi buồn trải dài suốt bài thơ. Một con người buồn nhớ quê nhà khi đứng ngay giữa quê nhà mình càng thấy bơ vơ tội nghiệp làm thế nào ! Bài thơ kết thúc là cảnh hoàng hôn trên sông nước và mở ra một tình quê bát ngát .
Tóm lại, nỗi buồn sông nước, trời mây trong Tràng giang của Huy Cận cũng là nỗi đau cuộc sống, nỗi sầu nhân thế. Nhà thơ gửi gắm vào đó một tấm lòng tha thiết yêu quê nhà quốc gia, sự nâng niu so với tiếng Việt. Vì vậy, Xuân Diệu nhìn nhận : “ Tràng giang là một bài thơ ca hát tổ quốc quốc gia, do đó dọn đường cho lòng yêu giang san, Tổ quốc ” .
Bài thơ biểu lộ cái buồn chung của một thời đại trong Thơ mới. Nhưng nỗi buồn toát ra từ cái đẹp của vạn vật thiên nhiên thiếu liên lạc thiếu tình người chứ không phải cái buồn vì cảnh tù túng ngột ngạt trong Nhớ rừng của Thế Lữ. Bài thơ mang phong vị cổ xưa ở hình ảnh, giọng điệu nhưng vẫn mang nét rực rỡ của thơ tân tiến ở khoảng trống sắc màu, từ ngữ đến tứ thơ .

V. Một số lời bình về tác phẩm. 

Trong Thi nhân Nước Ta, tác giả Hoài Thanh đã từng nhận định và đánh giá về thơ Huy Cận quy tụ trong một chữ “ buồn ” : “ Đời tất cả chúng ta nằm trong một chữ tôi. Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu. Nhưng càng đi sâu càng thấy lạnh. Ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình của Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng với Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say cùng Xuân Diệu. Nhưng động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ. Ta ngơ ngẩn buồn trở lại hồn ta cùng Huy Cận ”. Nếu coi cốt lõi niềm tin thơ mới là một cái “ tôi ” buồn, thì Huy Cận đã nói thay điều đó cho cả thế hệ .
Thật đúng như vậy, thơ Huy Cận trước 1945 là cả quốc tế mênh mang của một nỗi sầu, mà như Vũ Ngọc Phan trong Nhà văn tân tiến đã từng nhận xét : “ Ở Huy Cận, ta không thấy những tiếng kêu ầm ĩ, nóng nảy như ở tác giả Thơ Thơ và ta cũng không thấy cái buồn vơ vẩn và nhẹ nhàng như ở tác giả Tiếng thu. Huy Cận than thân thì ít mà góp tiếng khóc với đời thì nhiều ”. “ Góp tiếng khóc với đời ” là nói thay lời buồn chung cho đời vậy !
Nỗi sầu thiên cổ trong thơ Huy Cận cơ hồ có đầu mối từ độ chất ngất Đường thi ; đã thấm sâu vào ngấn lệ u sầu trong mắt người chinh phụ ; để đến khi, đến những dự cảm phôi thai về một một chữ “ sầu ” trong con người “ của hai thế kỷ ” Tản Đà – Nguyễn Khắc Hiếu :
Sầu không có mối, chém sao cho đứt
Sầu không có khối, đập sao cho tan
Đã bộc phát lên kinh hoàng, lên tột cùng chót vót sơn khê. Hãy đọc lại những câu thơ này để nghe tác giả họ “ Cù ” thủ thỉ :
Hỡi Thượng đế ! Tôi cúi đầu trả lại
Linh hồn tôi đà một kiếp đi hoang
Sầu đã chín, xin Người thôi hãy hái
Nhận tôi đi, dầu âm ti, thiên đường
( Trình bày )
Hay :
Tai nương nước giọt mái nhà
Nghe trời nặng nặng, nghe ta buồn buồn
Ngay cả những câu thơ được xem là trong sáng nhất, Huy Cận cũng không “ trốn ” khỏi được khoảng chừng khắc trống trải, đơn độc :
Nắng chia nửa bãi, chiều rồi …
Vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá sầu
( Ngậm ngùi )
Tuy vậy, nếu chọn một thi phẩm tiêu biểu vượt trội nhất cho “ thứ tôn giáo về nỗi sầu ” của Huy Cận, thì phải kể đến Tràng giang .
Khi Thơ mới được đưa vào giảng dạy ở nhà trường đại trà phổ thông, bài thơ Tràng giang luôn không thiếu sau nhiều lần thay sách. Có điều là, để hiểu bài thơ này một cách khá đầy đủ, thấy được ý nghĩ triết lý và cái buồn thế sự về thân phận con người, thấy được thi tứ độc lạ qua việc kiến thiết xây dựng những trục thi liệu về thời hạn, khoảng trống mang phong thái thơ Huy Cận thì không phải thuận tiện. Chỉ dựa trên bề nổi ngôn từ thì Tràng giang chỉ là một nỗi buồn, nhưng cảm nhận ở chiều sâu tư tưởng thì tác phẩm là một triết lý nhân sinh thâm thúy .
Huy Cận viết bài thơ này năm 1939, khoảng chừng thời hạn tác giả học Cao đẳng Canh nông ở TP. Hà Nội. Theo Huy Cận, bài thơ gợi cảm hứng từ cảnh sông Hồng bát ngát sóng nước. Nên từ nhan đề, câu thơ đề từ đến mạng lưới hệ thống hình ảnh đều gợi ra cả một quốc tế tạo vật to lớn, mênh mang. Đó là một quốc tế không đầu không mối : “ con thuyền xuôi mái nước song song ”, “ thuyền về, nước lại ”, “ củi một cành khô lạc mấy dòng ” … ; không bờ không bến : “ lơ thơ cồn nhỏ … ”, “ đâu tiếng làng xa ”, “ nắng xuống, trời lên sâu chót vót ” … ; đứt tung, không một mối link nào : “ con thuyền xuôi mái nước song song ”, “ không cầu gợi chút niềm thân thiện ” … Trong Lời tựa viết cho tập Lửa thiêng, Xuân Diệu đã từng nhận xét : “ Cảm giác nổi trội nhất của ta là cảm xúc khoảng trống ”. Khác với Nguyễn Khuyến trước đây khi quan sát cảnh thu, ông phải lựa chọn vị trí giữa ao ( trong bài Thu vịnh ) để miêu tả cảnh thu cho thật bao quát. Còn Huy Cận thì, trong khoảng trống đa chiều to lớn ấy, con người trở nên nhỏ bé, bơ vơ, vô định – một cái tôi “ phi ngã ” trước tạo vật ngoài hành tinh. Đó chính là thân phận kiếp người theo góc nhìn của Huy Cận trước 1945. Khác với những cách định nghĩa về bản thân của những nhà thơ mới khác trong toàn cảnh lịch sử vẻ vang này. Bối cảnh xã hội mà GS. Trần Đình Sử từng có lí khi cho rằng : Xã hội truyền thống cuội nguồn với những sợi dây link hội đồng đã đứt tung, thay vào đó là những cái tôi cá thể vô định, mất phương hướng, không link khi bình về câu thơ “ Không cầu gợi chút niềm thân thiện ” .
GS. Hoàng Như Mai trước kia khi lí giải con người hai mặt vừa yêu đời ( Tôi là một cây kim nhỏ bé / Mà vạn vật là muôn đá nam châm hút ), nhưng lại lắm bi quan ( Chiếc hòn đảo hồn tôi rợn tứ bề ) của Xuân Diệu có nguyên do sâu xa từ thân phận mất nước, nô lệ. Nỗi sầu của Huy Cận cũng có căn do từ thực trạng ấy. Nỗi buồn được khởi phát từ những nhà thơ cuối mùa trung đại ( Tế Xương … ), đến những thi nhân buổi giao thời ( Tản Đà … ) và đã thật sự “ chín ” trong Thơ mới 1930 – 1945, mà đỉnh điểm là Huy Cận .
Học giả Phan Ngọc từng cho rằng Tràng giang có chất Đường thi hơn những bài thơ Đường trung đại. Chính Huy Cận cũng thừa nhận ông đã lấy cảm hứng từ ý thơ của Đỗ Phủ, Thôi Hiệu đời Đường, của Chinh phụ ngâm để cho bài thơ đạt đến phong vị cổ xưa. Tuy nhiên giữa những cái “ tôi ” của thi nhân thì khác hẳn. Huy Cận trong Tràng giang mang cảm hứng của cái “ tôi ” thế cuộc, cái tôi thế sự nâng lên tầm triết lý về phận người. Chẳng hạn, nỗi buồn trong Hoàng Hạc lâu của Thôi Hiệu là nỗi buồn xuất phát ở thực tại ý thức về quá khứ, còn nỗi buồn trong Tràng giang là nỗi buồn cũng từ thực tại nhưng lại ý thức về cái tôi, về tình người, tình đời, tình quốc gia, quê nhà …

Tải xuống

Xem thêm sơ đồ tư duy của những tác phẩm, văn bản lớp 11 hay, cụ thể khác :

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 11 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: fb.com/groups/hoctap2k5/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không lấy phí trên mạng xã hội facebook và youtube :

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Source: https://dichvubachkhoa.vn
Category : Điện Tử Bách Khoa