Sơ đồ tư duy Vật lý 10 Chương 4 ngắn gọn, dễ hiểu | https://dichvubachkhoa.vn – Giáo dục trung học Đồng Nai

TÓM TẮT LÍ THUYẾT CHƯƠNG 4 : CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN

I. ĐỘNG LƯỢNG – ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG

1. Động lượng

a ) Xung lượng của lực

 

Độ biến thiên động lượng của một vật trong khoảng chừng thời hạn Δt bằng xung lượng của tổng những lực tính năng lên vật trong khoảng chừng thời hạn đó .
Ý nghĩa : Khi lực đủ mạnh tính năng lên vật trong một khoảng chừng thời hạn hữu hạn sẽ làm động lượng của vật biến thiên .

2. Định luật bảo toàn động lượng

– Hệ cô lập ( hệ kín )
+ Một hệ nhiều vật được gọi là cô lập khi không có ngoại lực tính năng lên hệ hoặc nếu có thì những ngoại lực ấy cân đối nhau .
+ Trong hệ cô lập chỉ có nội lực tương tác giữa những vật trong hệ trực đối nhau từng đôi một .

– Chuyển động bằng phản lực
Trong một hệ kín đứng yên, nếu có một phần của hệ hoạt động theo một hướng thì phần còn lại của hệ phải hoạt động theo hướng ngược lại. Chuyển động theo nguyên tắc như trên được gọi là hoạt động bằng phản lực .

II. CÔNG VÀ CÔNG SUẤT

1. Công

A = F.s.cos α

2. Công suất

Công suất là công thực thi được trong một đơn vị chức năng thời hạn. Kí hiệu là P.

Trong đó : A là công triển khai ( J )
t là thời hạn thực thi công A ( s )
P. là hiệu suất ( W )
1 W = 1 J / s
Chú ý :
– Trong thực tiễn người ta còn dùng :
+ Đơn vị hiệu suất là mã lực hay ngựa ( HP )
1 HP = 736 W
+ Đơn vị thực hành thực tế của công là oátgiờ ( W.h )
1 W.h = 3600 J
1 kW. h = 3600000 J
– Khái niệm hiệu suất cũng được lan rộng ra cho những nguồn phát nguồn năng lượng không phải dưới dạng sinh công cơ học .
Ví dụ : Động cơ, đèn, đài phát sóng, lò nung …
– Cũng định nghĩa hiệu suất tiêu thụ của một thiết bị tiêu thụ nguồn năng lượng là đại lượng đo bằng nguồn năng lượng tiêu thụ của thiết bị đó trong một đơn vị chức năng thời hạn .

III. ĐỘNG NĂNG

1. Động năng

– Năng lượng là một đại lượng vật lí đặc trưng cho năng lực sinh công của vật .
– Động năng là dạng nguồn năng lượng của một vật có được do nó đang hoạt động và được xác lập theo công thức :

Trong đó : m là khối lượng của vật ( kg )
v là tốc độ của vật ( m / s )
Wđ là động năng ( J )
– Tính chất
+ Chỉ nhờ vào độ lớn tốc độ, không nhờ vào hướng tốc độ .
+ Là đại lượng vô hướng, có giá trị dương .
+ Mang tính tương đối .

    – Đơn vị của động năng là jun (J)

2. Công của lực tác dụng và độ biến thiên động năng

Khi lực tính năng lên vật sinh công dương thì động năng của vật tăng ( tức là vật thu thêm công hay vật sinh công âm ). Ngược lại, khi lực công dụng lên vật sinh công âm thì động năng của vật giảm ( tức là vật sinh công dương ) .

IV. THẾ NĂNG

1. Thế năng trọng trường

Thế năng trọng trường của một vật là dạng nguồn năng lượng tương tác giữa Trái Đất và vật, nó phụ thuộc vào vào vị trí của vật trong trọng trường. Nếu chọn thế năng tại mặt đất thì thế năng trọng trường của một vật có khối lượng m đặt tại độ cao z là :
Wt = mgz
– Tính chất
+ Là đại lượng vô hướng .
+ Có giá trị dương, âm hoặc bằng không, nhờ vào vào vị trí chọn làm gốc thế năng .
– Đơn vị của thế năng là jun ( J )
Chú ý : Nếu chọn gốc thế năng tại mặt đất thì thế năng tại mặt đất bằng không ( Wt = 0 ) .
– Khi một vật hoạt động trong trọng trường từ vị trí M đến vị trí N thì công của trọng tải của vật có giá trị bằng hiệu thế năng trọng trường tại M và tại N .

Hệ quả : Trong quy trình hoạt động của một vật trong trọng trường :
– Khi vật giảm độ cao, thế năng của vật giảm thì trọng tải sinh công dương .
– Khi vật tăng độ cao, thế năng của vật tăng thì trọng tải sinh công âm .

2. Thế năng đàn hồi

– Thế năng đàn hồi là một đại lượng vô hướng, dương .
– Đơn vị của thế năng đàn hồi là jun ( J ) .

V. CƠ NĂNG

1. Cơ năng của vật chuyển động trong trọng trường

– Trong quy trình hoạt động của một vật trong trọng trường :
+ Nếu động năng giảm thì thế năng tăng ( động năng chuyển hóa thành thế năng ) và ngược lại .
+ Tại vị trí nào động năng cực lớn thì thế năng cực tiểu và ngược lại .

2. Cơ năng của vật chịu tác dụng của lực đàn hồi

– Cơ năng của vật hoạt động dưới công dụng của lực đàn hồi bằng tổng động năng và thế năng đàn hồi của vật .

 

Chú ý : Định luật bảo toàn cơ năng chỉ đúng khi vật hoạt động chỉ chịu tính năng của trọng tải và lực đàn hồi. Nếu vật còn chịu tính năng thêm những lực khác thì công của những lực khác này đúng bằng độ biến thiên cơ năng .

SƠ ĐỒ TƯ DUY CHƯƠNG 4 : CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN

MẪU SỐ 1

MẪU SỐ 2

MẪU SỐ 3

Source: https://dichvubachkhoa.vn
Category : Điện Tử Bách Khoa