Vụ hỏa hoạn công ty Rạng Đông – Wikipedia tiếng Việt

Vụ cháy Công ty Rạng Đông là vụ cháy xảy ra tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, Hà Nội vào ngày 28 tháng 8 năm 2019 tại cơ sở ở phường Hạ Đình quận Thanh Xuân, Hà Nội. Vụ cháy bắt đầu khoảng 18h tại khu nhà xưởng và kho thành phẩm của bộ phận làm đèn dây tóc, huỳnh quang và CFL của công ty. Đến 22h cùng ngày ngọn lửa đã được khống chế, nhưng đã thiêu rụi 6.000 m2 kho xưởng, ước tính ban đầu về thiệt hại tài sản khoảng 150 tỉ đồng, dưới 5% tổng tài sản công ty.[1].

Sau vụ cháy nhiều cơ quan chức năng đã đến kiểm tra hiện trường xác định vấn đề “rò rỉ thủy ngân, gây độc hại đối với sức khỏe người dân vùng lân cận”. Tuy nhiên các cơ quan và cá nhân liên quan đã xử lý hoặc phát ngôn rất khác nhau, dẫn đến sự “nhiễu loạn thông tin làm người dân lo sợ“.[2]

Khởi đầu là việc Ủy Ban Nhân Dân phường Hạ Đình ra văn bản số 112 / TB-UBND ngày 29/8/2019 ” khuyên dân cư không sử dụng thực phẩm tự nuôi trồng, nước trong nửa đường kính 1 km từ Công ty Rạng Đông “. Đến sáng 30/8 chỉ huy Q. TX Thanh Xuân đã nhu yếu Ủy Ban Nhân Dân Hạ Đình tịch thu văn bản số 112 vì nó ” được phát hành không đúng thẩm quyền và nội dung chưa đủ cơ sở ” [ 3 ]. Ngày 31/8 Tổng cục Môi trường đến lấy mẫu với những thành viên đeo mặt nạ phòng độc cẩn trọng, đồng thời Bộ Tài nguyên và Môi trường lại đưa ra ” cảnh báo nhắc nhở dân cư không dùng thực phẩm, nguồn nước hở quanh đám cháy ở Công ty Rạng Đông ” [ 4 ], và sau đó công bố ” … có giá trị Hg trong môi trường tự nhiên không khí cao vượt ngưỡng khuyến nghị của WHO và ATSDR ( Mỹ ) từ 10 đến 30 lần “, kèm theo là ” phải đấu tranh với chỉ huy công ty, Rạng Đông mới thừa nhận cháy thủy ngân dạng lỏng “, đồng thời đưa ra ước tính lượng thủy ngân phát tán ra môi trường tự nhiên là từ 15,1 kg đến 27,2 kg. [ 5 ] [ 6 ]

Thông báo mức nhiễm độc cao và lối trình bày “phải đấu tranh” như đối với một tập đoàn tội phạm môi trường, đã kích hoạt cơn sốt “sợ nhiễm độc thủy ngân” trong khu vực, làm người dân đổ xô sơ tán, bán nhà, đi khám bệnh, và nhiều người điều trị nội trú.[7] Có những chính khách [8], luật sư [9],… thì đòi “cần khởi tố vụ án để điều tra vụ cháy tại Công ty Rạng Đông” và đòi Công ty bồi thường tổn hại sức khỏe cho người dân.

Cơn sốt “sợ nhiễm độc thủy ngân” chỉ lắng lại và tự dừng, khi có chuyên gia thật sự phân tích rằng những người “thiếu hiểu biết chuyên môn” nhưng lại phát biểu “đao to búa lớn” gây ra.[2] Đồng thời Bộ trưởng bộ Tài nguyên & Môi trường Trần Hồng Hà cũng phát biểu rằng vụ cháy ở công ty Rạng Đông là sự cố hóa chất dẫn tới sự cố môi trường ở cấp độ cơ sở, không phải là “thảm họa”.[10]

Dẫu vậy cơn sốt thủy ngân cũng dẫn đến quyết định hành động di tán nhà máy sản xuất Rạng Đông ra khỏi nội thành của thành phố TP.HN [ 11 ], là quyết định hành động cung ứng những đề xuất kiến nghị trước kia về việc Nhà máy Rạng Đông từng xin sơ tán để lấy đất vàng xây căn hộ chung cư cao cấp [ 12 ] [ 13 ]. Việc tẩy độc được Bộ đội hóa học thực thi đến cùng, phối hợp với công ty Urenco 10 quét dọn những thứ mà lửa và thủy ngân tạo ra [ 14 ] .

Tuy nhiên trách nhiệm của những cơ quan và cá nhân đã “làm người dân lo sợ” thì đến tháng 11/2019 vẫn nằm trong yên lặng.

Công ty CP Bóng đèn phích nước Rạng Đông ( gọi tắt Rạng Đông ), tiền thân là Nhà máy Bóng đèn phích nước Rạng Đông được kiến thiết xây dựng vào năm 1958 tại Hạ Đình, TX Thanh Xuân, TP.HN. Đây là 1 trong 13 xí nghiệp sản xuất tiên phong được lựa chọn kiến thiết xây dựng, đặt nền móng cho nền công nghiệp nhẹ Việt Nam thời kỳ kiến thiết xây dựng xã hội chủ nghĩa .Ngoài việc làm kinh doanh thương mại có nhiều khởi sắc trong những năm gần đây, Rạng Đông gây quan tâm khi chiếm hữu nhiều khu đất vàng, có vị trí đắc địa .Hiện Rạng Đông đang chiếm hữu lô đất 5,7 ha tại địa chỉ 87 – 89 Hạ Đình, Q. TX Thanh Xuân, TP.HN, ngay gần khu đất đắc địa “ Cao – Xà – Lá ” và Công ty Giầy Thượng Đình. Đây cũng chính là địa chỉ xảy ra vụ hoả hoạn .
18 h ngày 28/8, lửa bùng lên tại nhà kho của Công ty CP bóng đèn, phích nước Rạng Đông ở số 87-89 phố Hạ Đình, Q. TX Thanh Xuân. Đến 23 h lửa đã được dập tắt .Vụ hoả hoạn không gây thiệt hại về người. [ 15 ]

Thu hồi văn bản khuyến nghị[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 29/8, Ủy Ban Nhân Dân phường Hạ Đình phát đi thông tin, cho biết sau đám cháy kho bóng đèn phích nước, tồn dư khói bụi, không khí nhiễm bẩn đã gây tác động ảnh hưởng sức khỏe thể chất dân cư trên địa phận và khuyến nghị dân cư không tiêu thụ những loại rau, hoa quả, gia cầm, cá, lợn … trong nửa đường kính 1 km kể từ tâm đám cháy trong thời hạn 21 ngày. Các loại rau, trái cây tự trồng trong nửa đường kính 500 m cần được tiêu huỷ, đồng thời sơ tán trẻ nhỏ, người già, ốm bệnh ra khỏi khu vực chịu ảnh hưởng tác động của cháy, thời hạn sơ tán từ 1-10 ngày. [ 16 ]Chiều 30/8, Ủy Ban Nhân Dân Q. TX Thanh Xuân thông tin về yếu tố môi trường tự nhiên sau vụ cháy nhà kho của Công ty bóng đèn phích nước Rạng Đông với nhìn nhận sơ bộ là ” những chỉ số trong ngưỡng được cho phép, bảo đảm an toàn so với người dân “. [ 17 ]Ngày 31-8, sau khi Q.Thanh Xuân nhu yếu P.Hạ Đình tịch thu văn bản và thông tin những chỉ số quan trắc qua test nhanh đều trong ngưỡng bảo đảm an toàn, Tổng cục Môi trường lại khuyến nghị dân cư không dùng thực phẩm nuôi trồng trong nửa đường kính 1,5 km quanh đám cháy. [ 18 ]

tin tức hỗn loạn[sửa|sửa mã nguồn]

Tối 7/9, trên cổng thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên & Môi trường (TN&MT), thông tin về kết quả quan trắc chất lượng môi trường của Bộ, sau vụ cháy tại Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông (Thanh Xuân, Hà Nội) áp theo tiêu chuẩn WHO với thông tin vượt ngưỡng từ 10 đến 30 lần đã bị xóa.[19]

Thừa nhận có thủy ngân[sửa|sửa mã nguồn]

Sau vụ cháy, Công ty CP bóng đèn, phích nước Rạng Đông nói rằng trong hóa chất trong kho cháy là amalgam, không phải thủy ngân và từ năm năm nay công ty chỉ sử dụng viên amalgam ( hỗn hống của Hg – Zn và Bismut ) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg .Ngày 9/9, qua kiểm tra trong thực tiễn ngày 31/8 và quy trình đấu tranh với doanh nghiệp, chỉ huy Công ty CP bóng đèn, phích nước Rạng Đông mới thừa nhận hàng loạt 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thủy ngân lỏng. Ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, nói : ” Ước tính 15,2 – 27,2 kg thủy ngân đã phát tán ra thiên nhiên và môi trường “. [ 20 ]” Thừa nhận có thủy ngân ” được Tổng cục Môi trường coi là ” thắng lợi ” trong đấu tranh với chỉ huy Công ty, mà ” quên ” rằng Nhà máy Rạng Đông đã dùng thủy ngân lỏng để sản xuất đèn tuýp neon và cao áp thủy ngân đến từ lúc xây dựng, gần đây mới dùng amalgam. Những người hàng mấy chục năm đứng sản xuất ở môi trường tự nhiên có thủy ngân thì không có ca nhiễm độc nào được ghi nhận, nhưng dưới ảnh hưởng tác động tuyên truyền thì nhiều người sống quanh nhà máy sản xuất bỗng dưng đổ bệnh và phải đi khám và điều trị nội trú [ 21 ]. Mặt khác lượng 27 kg thủy ngân là lượng nhỏ, có thể tích cỡ 2 lít ( tỷ lệ là 13,534 g · cm − 3 ), bốc hơi trong đám cháy thì không đủ để lại dấu vết trong thiên nhiên và môi trường .

Yêu cầu đối thoại và nhìn nhận độc lập[sửa|sửa mã nguồn]

Sáng 5-9, sau có thông tin từ Bộ Tài nguyên và Môi trường về tác dụng thủy ngân phát tán ra môi trường tự nhiên sau vụ cháy kho hàng của Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, hàng chục người dân sống xung quanh nhà máy sản xuất này đã đến trụ sở của công ty Rạng Đông, cách kho bị cháy khoảng chừng vài trăm mét, nhu yếu đối thoại với chỉ huy công ty. Những người dân kéo đến đối thoại đều mang theo đơn, thư cầu cứu gửi chỉ huy Đảng, Nhà nước, cũng như những cơ quan chức năng. Các bảo vệ của nhà máy sản xuất Rạng Đông đóng chặt cửa, không cho ai tự ý chuyển dời vào bên trong, nên nhiều người đã lớn tiếng tranh luận. Đến khoảng chừng 10 giờ, một người tự xưng là cán bộ của công ty Rạng Đông ra bên ngoài trao đổi và đề xuất cho 2 người dân đại diện thay mặt vào trong thao tác. Tuy nhiên, nhiều dân cư không đồng ý chấp thuận vì họ muốn tổng thể cùng trực tiếp đối thoại, bày tỏ mong ước. [ 22 ]Ngày 9.9, những hộ dân tại tổ 24, phường Thanh Xuân Trung và những hộ dân thuộc khu đô thị 54, ngõ 85, phố Hạ Đình gửi đơn cầu cứu khẩn thiết đến những chỉ huy Đảng, Nhà nước, nhà nước, Quốc hội, những Viện Khoa học và Công nghệ, những cơ quan Truyền thông – Báo chí. Nội dung trong đơn ý kiến đề nghị nhà nước mời tổ chức triển khai khoa học độc lập nhìn nhận tác động ảnh hưởng môi trường tự nhiên của vụ cháy. Đơn vị đó phải không bị chi phối bởi bất kể tổ chức triển khai, cá thể nào. Kết quả nhìn nhận độc lập phải được công bố công khai minh bạch cho tổng thể người dân cùng biết. [ 23 ]
Sở Y tế TP.HN cho biết, tính đến hết ngày 8/9/2019, đã có tổng số 582 người dân sống gần Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông ( nửa đường kính 500 m ) được khám, tư vấn sức khỏe thể chất không lấy phí, hơn 200 người được chỉ định đi viện xét nghiệm theo dõi thủy ngân. [ 24 ]Trong ngày tiên phong khám bệnh không tính tiền 6/9, đã có 53 người dân sống quanh nhà máy sản xuất Rạng Đông phải nhập viện điều trị. [ 21 ] Sang ngày 7/9, số người nhập viện lên tới trên 100. [ 7 ]Tổng cục Môi trường khuyến nghị người dân trong nửa đường kính 500 m tính từ hàng rào của công ty cần thực thi những giải pháp như : phun rửa mái nhà, tẩy rửa tường, sàn nhà và những đồ gia dụng, vệ sinh cá thể theo khuyến nghị của cơ quan chức năng, thau rửa những bể chứa nước hở. Đối với người dân sống trong nửa đường kính 200 m tính từ hàng rào công ty cần đi khám sức khỏe thể chất định kỳ ; so với người dân trong nửa đường kính từ 200 – 500 m tính từ hàng rào công ty cần đi khám khi có tín hiệu ngộ độc thủy ngân. [ 25 ]
Nằm cách hiện trường vụ cháy khoảng chừng 150 mét, tòa nhà A1 của Chung cư 54 Hạ Đình có 140 mái ấm gia đình thì quá nửa đã di tán. Theo ông Nguyễn Đức Tiến, trưởng Ban Quản trị tòa A1, người dân ở đây nghe thông tin ” hiệu quả quan trắc không khí ở mức thông thường ” nhưng trong thực tiễn mùi khét vẫn còn khá đậm. ” [ 17 ]Bà Chu Thị Cảnh, Bí thư Chi bộ tổ dân phố 24, P.Thanh Xuân Trung ( Q.Thanh Xuân ) cho biết “ Khu nhà A2 Chung cư 54 Hạ Đình có 162 hộ thì quá nửa đã đi. Có nhà đi cả. Có nhà ưu tiên người già, trẻ nhỏ. Dãy nhà liền kề này có đến 31 nhà khóa cửa, đi ở chỗ khác ”. Bà Nguyễn Thị Huyền, Tổ trưởng tổ dân phố 24, P.Thanh Xuân Trung, xác nhận tổ có 175 hộ mái ấm gia đình thì trên 50 % hộ dân đã đưa người thân trong gia đình đi sơ tán, tránh xa khu vực ô nhiễm. [ 26 ]

Nhiều gia đình, hàng quán đã đóng cửa, treo biển bán nhà, sang nhượng cửa hàng. Cạnh hiện trường vụ cháy có trường mầm non tư thục cũng đang đóng kín cửa.[27]

Ngày 9.9, theo báo Thanh Niên, gần 90 % hộ dân tại chung 54 Hạ Đình, hơn 40 % hộ dân tại căn hộ cao cấp 143 Hạ Đình và hàng loạt hộ dân, kinh doanh thương mại xung quanh Công ty Rạng Đông đã di tán. [ 28 ]
Ngày 9.9, khoảng chừng 300 học viên Trường tiểu học Hạ Đình, gần Công ty Rạng Đông, được cha mẹ cho nghỉ học vì lo tác động ảnh hưởng sức khỏe thể chất, mặc dầu cơ quan chức năng khẳng định chắc chắn việc dạy học vẫn diễn ra thông thường. Một cha mẹ cho hay, dù nhà trường dựa trên thông tin của Sở Tài nguyên – Môi trường Thành Phố Hà Nội để liên tục cho những con đi học, nhưng sau vụ cháy này đã có rất nhiều Kết luận khác nhau, nên chúng tôi không tin yêu nữa, phải tự bảo vệ mình bằng cách “ sơ tán ” khỏi nơi ở và tạm cho con nghỉ học khi nào thực sự bảo đảm an toàn mới trở lại lớp. “ Việc học cũng quan trọng, nhưng sức khỏe thể chất của con là trên hết ”. [ 29 ]
Theo bảo vệ những căn hộ cao cấp 54 Hạ Đình, nhiều văn phòng luật đã đứng ra tư vấn cho người dân trong khu làm đơn khiếu kiện Công ty Rạng Đông. Tuy nhiên, người dân đã di tán gần hết. Đợi khi người dân lên, Ban Quản trị tòa nhà sẽ cho họp và thống nhất giải pháp tiếp theo. [ 28 ]