Sơn Tây (thị xã) – Wikipedia tiếng Việt

Sơn Tây
Thị xã
Thị xã Sơn Tây
Thành cổ Sơn Tây
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Hồng
Thành phố	Hà Nội
Trụ sở UBND	Phố Phó Đức Chính, phường Lê Lợi
Phân chia hành chính	9 phường, 6 xã
Thành lập	2/8/2007: thành lập thành phố Sơn Tây[1] 8/5/2009: tái lập thị xã Sơn Tây[2]
Loại đô thị	Loại III
Năm công nhận	2006
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Nguyễn Huy Khánh
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Quang Hán
Bí thư Thị ủy	Nguyễn Quang Hán (phó bí thư phụ trách)
Địa lý
Tọa độ:
Bản đồ thị xã Sơn Tây Sơn Tây Reading: Sơn Tây (thị xã) – Wikipedia tiếng Việt Vị trí thị xã Sơn Tây trên bản đồ Hà Nội Xem bản đồ Hà Nội Sơn Tây Vị trí thị xã Sơn Tây trên bản đồ Việt Nam Xem bản đồ Việt Nam
Diện tích	113,5 km²
Dân số (1/4/2019)
Tổng cộng	146.856 người
Thành thị	76.956 người
Nông thôn	68.900 người
Mật độ	2.067 người/km²
Dân tộc	Chủ yếu là người Kinh
Khác
Mã hành chính	269[3]
Biển số xe	29-U1
Số điện thoại	+84.4 33832161
Số fax	+84.4 33833929
Website	sontay.hanoi.gov.vn

Sơn Tây là một thị xã thuộc thành phố Hà Nội, Việt Nam .
Vị trí thị xã Sơn Tây (màu tím xám) trên bản đồ hành chính Hà Nội
Thị xã Sơn Tây nằm ở phía tây bắc thành phố Hà Nội, là cửa ngõ phía tây của thủ đô, cách trung tâm thành phố Hà Nội forty-five kilometer về phía tây theo quốc lộ thirty-two, có vị trí địa lý :
Sơn Tây là trung tâm kinh tế, văn hoá, xã hội của cả vùng ; có nhiều đường giao thông thủy, bộ nối với trung tâm Thủ đô Hà Nội ; các vùng Đồng bằng sông Hồng với Tây Bắc Bộ như : Sông Hồng, sông Tích, Quốc lộ thirty-two, Quốc lộ 21A, Tỉnh lộ 414, 413. Tính đến năm 2018, thị xã Sơn Tây có tổng diện tích tự nhiên là 113,5 km², dân số khoảng 230.577 người, được chia làm fifteen đơn vị hành chính gồm nine phường và six xã có fifty-three cơ quan, doanh nghiệp, bệnh viện, trường học và thirty đơn vị quân đội trên địa bàn .

• Bản đồ thành Sơn Tây năm 1883
• Bản đồ thành cổ Sơn Tây và các làng cổ quanh thành
• Các món ăn truyền thống ở Sơn Tây

Theo thư tịch cổ thì tên Sơn Tây xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1469, đó là trấn sở Sơn Tây đóng ở xã lanthanum Phẩm, huyện Tiên Phong, phủ Quảng Oai ( nay thuộc, Tản Hồng, bachelor of arts Vì, Hà Nội ), thời đó gọi là Sơn Tây Thừa Tuyên. Đến thời Lê Cảnh Hưng do bị ngập lụt, nước làm lở thành, trấn sở được dời về xã Mông Phụ, huyện Phúc Lộc, phủ Quảng Oai ( nay thuộc xã Đường Lâm ). [ four ] Theo Đại Việt địa dư toàn biên của Nguyễn Văn Siêu thì : “ Năm Minh Mệnh thứ 12 (1832), chia hạt gọi là tỉnh Sơn Tây. (Đặt chức Sơn Hưng Tuyên Tổng đốc, cai trị các hạt Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang; tỉnh lỵ trước ở xã Cam Giá (làng Mía) huyện Phúc Thọ, năm Minh Mệnh thứ 3 dời đến xã Thuần Nghệ, huyện Minh Nghĩa (nay (tức năm 1890) là huyện Tòng Thiện)). “ [ five ] Phần đất thị xã Sơn Tây ngày nay vào đầu thế kỷ nineteen tương ứng thuộc đất các tổng cam Giá Thịnh ( các làng xã : cam Giá Thịnh ( tức cam Thịnh hay Yên Thịnh ), Yên Mỹ, cam Tuyền ( cam Lâm ), Đông Sàng, Mông Phụ, Giáp Đoài Thượng ( Đoài Giáp ), Phú Nhi ( Phú Nhi, Phú Mai, Phú Hậu ), Tân Hội ( Hà Tân ), .. ), tổng Phù sa ( làng Phù sa, Tiền Huân, Thiều Xuân, … ), … của huyện Phúc Lộc ( Phúc Thọ ) phủ Quảng Oai và tổng Thanh Vị ( các làng xã : Sơn Lộc, Vị Thủy, Thanh united states virgin islands, Tây Vị, Nghĩa Đảm ( Nghĩa Phủ ), Vân armed islamic group, Thanh Trì, Kính Mỗ ( Ái Mỗ ), Khê Trai, Đạm Trai ( Mai Trai ), Thuần Nghệ, … của huyện Minh Nghĩa phủ Quảng Oai ; các làng xã Sơn Đông, Triều Đông ( Cổ Đông ), … tổng Tường Phiêu huyện Thạch Thất phủ Quốc Oai. [ six ] Năm 1831, Minh Mạng cải cách hành chính, giải thể Bắc Thành, đổi các trấn thành tỉnh, trấn Sơn Tây đổi thành tỉnh Sơn Tây. Thành trấn Sơn Tây cũ trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Sơn Tây. Năm 1883 thực dân Pháp chiếm thành Hà Nội lần thứ two, ép triều đình Huế ký hiệp ước Quý Mùi ( Harmand ) vào ngày twenty-five tháng eight năm 1883. Kháng lệnh triệt binh của triều đình, Bố Chính Sơn Tây Nguyễn Văn Giáp vẫn cầm quân anh dũng giữ thành. Giặc Pháp huy động quân tổng lực tầu chiến từ Sông Hồng, nhiều đại bác quyết chiếm thành Sơn Tây. Để bảo toàn lực lượng, quân tantalum rút right ascension ngoài thành ( ngày sixteen tháng twelve năm 1883 ) tập hợp và phát triển lực lượng thành cuộc khởi nghĩa Tây Bắc anh dũng, rộng khắp bash Nguyễn Quang Bích và Nguyễn Văn Giáp lãnh đạo kéo dài nhiều năm sau. Từ đó thành Sơn Tây lọt vào tay thực dân Pháp. Sau chi ổn định chính quyền cai trị tại Việt Nam, năm 1884, thực dân Pháp thành lập thị xã Sơn Tây để làm thủ phủ của tỉnh Sơn Tây mới với các ranh giới phía tây, phía bắc và phía đông của tỉnh Sơn Tây là sông Đà, sông Hồng và sông Đáy. Đầu thế kỷ twenty ( khoảng năm 1924 ), phần đất thị xã Sơn Tây ngày nay thuộc các tổng cam Giá Thịnh ( các xã cam Giá Thịnh, cam Lâm, Đoài Giáp, Đông Sàng, Mông Phụ, Phú Nhi, Yên Thịnh ) và Phù sa ( các xã Phù sa, Thiều Xuân, Tiền Huân ) của huyện Phúc Thọ, các tổng Thanh Vị [ seven ] ( các xã Ái Mỗ, Bảo vệ, Yên Vệ, Đạm Trai, Mai Trai, Nghĩa Phủ, Thuần Nghệ, Thanh Trì, Thanh Vị, Tây Vị, Vị Thủy, Sơn Lộc ), Nhân Lý ( xã Xuân Khanh ), Tường Phiêu ( Sơn Đông, Sơn Trung, .. ) của huyện Tùng Thiện, ( Phúc Thọ và Tùng Thiện là các huyện của phủ Quốc Oai tỉnh Sơn Tây Bắc Kỳ thuộc Pháp ). Sau Cách mạng tháng Tám 1945, thị xã Sơn Tây là tỉnh lỵ của tỉnh Sơn Tây. Ngày twenty-one tháng four năm 1965 tỉnh Sơn Tây nhập với tỉnh Hà Đông thành tỉnh Hà Tây [ eight ]. Thị xã Sơn Tây từ đó không còn vai trò tỉnh lỵ, mà thay vào đó là thị xã Hà Đông. Ngày sixteen tháng ten năm 1972, chuyển xã Trung Hưng thuộc huyện bachelor of arts Vì và thôn Yên Thịnh two thuộc xã Đường Lâm ( sáp nhập vào xã Viên Sơn ) về thị xã Sơn Tây quản lý. [ nine ] Ngày twenty-seven tháng twelve năm 1975, thị xã Sơn Tây trực thuộc tỉnh Hà Sơn Bình, [ ten ] gồm three phường : Lê Lợi, Ngô Quyền, Quang Trung và two xã : Trung Hưng, Viên Sơn. Ngày twenty-nine tháng twelve năm 1978, thị xã Sơn Tây trực thuộc thành phố Hà Nội. [ eleven ] Ngày two tháng six năm 1982, chuyển seven xã Thanh Mỹ, Kim Sơn, Xuân Sơn, Trung Sơn Trầm, Đường Lâm, Sơn Đông, Cổ Đông thuộc huyện barium Vì về thị xã Sơn Tây quản lý. [ twelve ] Ngày fourteen tháng three năm 1984, thành lập two phường Sơn Lộc ( tách right ascension từ xã Trung Hưng và xã Trung Sơn Trầm ) và Xuân Khanh ( tách ra từ xã Xuân Sơn và xã Thanh Mỹ ). [ thirteen ]

Ngày twelve tháng eight năm 1991, thị xã Sơn Tây lại trở về tỉnh Hà Tây. [ fourteen ] Ngày nine tháng eleven năm 2000, thành lập phường Phú Thịnh trên cơ sở một phần diện tích và dân số của xã Viên Sơn. [ fifteen ] Ngày thirty tháng five năm 2006, thị xã Sơn Tây được công nhận là đô thị loại three. Ngày two tháng eight năm 2007, thành lập thành phố Sơn Tây thuộc tỉnh Hà Tây. [ one ] Ngày one tháng three năm 2008, chuyển three xã Trung Hưng, Trung Sơn Trầm và Viên Sơn thành three phường có tên tương ứng. [ sixteen ] Thành phố Sơn Tây có nine phường : Lê Lợi, Ngô Quyền, Phú Thịnh, Quang Trung, Sơn Lộc, Trung Hưng, Trung Sơn Trầm, Viên Sơn, Xuân Khanh và six xã : Cổ Đông, Đường Lâm, Kim Sơn, Sơn Đông, Thanh Mỹ, Xuân Sơn. Ngày one tháng eight năm 2008, cùng với toàn bộ tỉnh Hà Tây, thành phố Sơn Tây được nhập về thủ đô Hà Nội. [ seventeen ] Ngày eight tháng five năm 2009, Chính phủ right ascension nghị quyết chuyển thành phố Sơn Tây thành thị xã Sơn Tây trực thuộc thành phố Hà Nội. [ two ]
Thị xã Sơn Tây gồm có fifteen đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm nine phường : Lê Lợi, Ngô Quyền, Phú Thịnh, Quang Trung, Sơn Lộc, Trung Hưng, Trung Sơn Trầm, Viên Sơn, Xuân Khanh và six xã : Cổ Đông, Đường Lâm, Kim Sơn, Sơn Đông, Thanh Mỹ, Xuân Sơn .
Thành cổ Sơn Tây Trong danh sách dưới đây, có một số đường phố có tên trùng với các đường phố của các quận nội thành khác practice trước đây các đường phố này thuộc địa phận tỉnh Hà Tây cũ .

• Quốc lộ 32 nối với các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái và trung tâm Thành phố Hà Nội
• Quốc lộ 21A (đoạn quốc lộ 21 từ Sơn Tây đi Xuân Mai, do Cuba giúp xây dựng năm 1976 nên còn gọi là đường Cuba, nối với Đại lộ Thăng Long – cửa ngõ thủ đô Hà Nội)
• Đường tránh Thị xã (từ ngã 4 Bệnh viện Quân y 105 đến Quốc lộ 32)
• Phố Bùi Thị Xuân
• Phố Cầu Hang (Từ Gốc Đa – Đền Bà Mát đến Đầu Cầu Hang vào Trường Cao đẳng Công nghệ và Kỹ thuật Ô tô Thành phố Hà Nội do Ủy ban nhân dân TP. Hà Nội đặt tên)
• Phố Cầu Trì
• Đường Chùa Thông
• Phố Cổng Ô (từ ngã năm Cổng Ô qua ngã tư Thiều Xuân đi xã Sen Phương thuộc huyện Phúc Thọ)
• Đường Đá Bạc (Từ ngã 3 Chợ Xuân Khanh đến Ngã 3 Cây xăng Tản Lĩnh)
• Đường Đền Và (Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và ủy ban nhân dân thị xã Sơn Tây đặt tên – trước đoạn tới Cầu Cộng có tên là đường Xã Tắc, nơi xảy ra vụ tập kích Sơn Tây)
• Phố Đinh Tiên Hoàng (trước là Hàng Đàn)
• Phố Đốc Ngữ (nối từ phố Trưng Vương đến phố Lê Lợi)
• Phố Hoàng Diệu
• Đường Hữu Nghị (phường Xuân Khanh – TP. Hà Nội đặt tên)
• Đường La Thành
• Phố Lê Lai
• Phố Lê Lợi
• Phố Lê Quý Đôn
• Phố Mai Trai
• Phố Mỹ Trung
• Phố Nghĩa Phủ
• Phố Ngô Quyền
• Phố Nguyễn Thái Học
• Phố Phạm Hồng Thái
• Phố Phạm Ngũ Lão
• Phố Phan Chu Trinh
• Phố Phó Đức Chính (tên cũ là đường ven vườn hoa Vạn Xuân, nối từ số 2 phố Phùng Hưng đến trụ sở Công an thị xã Sơn Tây cũ, nơi đặt trụ sở Uỷ ban nhân dân Thị xã Sơn Tây)
• Đường Phú Hà (từ phố Đinh Tiên Hoàng giao cắt với đường Phú Nhi đến chân đê Đại Hà tiếp giáp ranh giới giữa thành phố Hà Nội và tỉnh Vĩnh Phúc)
• Đường Phú Nhi (TP. Hà Nội đặt tên)
• Phố Phù Sa (TP. Hà Nội đặt tên)
• Đường Phú Thịnh (TP. Hà Nội đặt tên – trước là Phố Hàng Nhị)
• Phố Phùng Hưng (phần đường từ số 1 đến chùa Linh Sơn Tự nơi có ngã ba tiếp giáp phố Đinh Tiên Hoàng có tên cũ là phố Tân Mỹ, phần còn lại của phố lên đến giáp ngã ba Trần Hưng Đạo & phố Ngô Quyền. Tên cũ là phố Hàng Nón (tránh nhầm với phố Hàng Nón, quận Hoàn Kiếm))
• Phố Phùng Khắc Khoan (nối từ Bưu điện thị xã Sơn Tây đến ngã tư Chốt Nghệ)
• Phố Quang Trung (nối từ Cửa Tiền thành cổ Sơn Tây đến quốc lộ 21A)
• Phố Sơn Lộc (Từ ngã 4 Trung Sơn Trầm qua Nhà thờ Sơn Lộc – chính tòa Giáo phận Hưng Hóa giao với Phố Thanh Vị)
• Đường Thanh Vị
• Phố Thiều Xuân
• Phố Thuần Nghệ
• Phố Tiền Huân (TP. Hà Nội đặt tên từ km42 + 170 quốc lộ 32 đến ngã tư cổng làng Tiền Huân)
• Phố Trần Hưng Đạo (Bắt đầu từ phố Phan Chu Trinh kéo dài đến ngã ba Ngô Quyền – Phùng Hưng – Trần Hưng Đạo)
• Phố Trạng Trình
• Đường Trung Sơn Trầm (TP. Hà Nội đặt tên từ ngã tư phố Tùng Thiện đến Cầu Quan)
• Phố Trưng Vương
• Đường Tùng Thiện (nối từ ngã tư Bệnh viện Quân y 105 đến ngã tư Trung Sơn Trầm)
• Phố Vân Gia (TP. Hà Nội đặt tên)
• Phố Vị Thủy
• Đường Xuân Khanh (phường Xuân Khanh – TP. Hà Nội đặt tên – từ ngã ba Vị Thủy đến ngã ba Xuân Khanh)
• Đường Xuân Sơn

Bánh tẻ Phú Nhi: Chiếc bánh tẻ nho nhỏ, thon thon, nhân thịt nạc, mộc nhĩ, ăn không biết ngán. Gà Mía : “ Đặc sản tiến vua ” Có vẻ đẹp phảng phất như convict công, thường được tả là “ đầu công, mình cốc, cánh trai, ngắn quản, dài đùi, diều vịt, mã lĩnh ” … chính là những chú gà Mía – một giống gà quý giá được người Đường Lâm dày công chăm bẵm và bảo tồn nguồn gen đến tận ngày nay .

Làng nghề truyền thống [sửa |sửa mã nguồn ]

Gạch đá ong: có vẻ đẹp tự nhiên và tiện ích cũng khá đặc biệt. Nhà xây tường gạch đá ong thì không khí trong nhà sẽ rất mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông. Màu vàng nâu sậm của gạch đá ong dễ gợi tới vẻ đẹp thâm trầm mà ấm áp của đời sống tinh thần vùng trung du Bắc Bộ. Gạch này chịu lực tốt. Nhìn những ngôi nhà ở vùng Thạch Thất tường được xây bằng gạch đá ong, trần nhà bê tông, thấy được sự chắc chắn, vững vàng. Dấu tích chịu lực công phá còn thấy ở nhiều bức tường gạch đá ong Thạch Thất, Sài Sơn là những vết đạn từ thời chống Pháp lỗ chỗ trên tường, không xuyên được và không phá vỡ được bức tường tưởng chừng như rất thô sơ đó. Điều đặc biệt là tường gạch đá ong được xây không phải bằng vôi vữa, xi măng mà gắn mạch bằng đất màu hoặc đất trộn trấu nhào kĩ. Ấy thế mà sự liên kết lại vô cùng chắc chắn, không thua kém gạch nung xây bằng vữa bachelor of arts – tantalum hoặc vữa eleven – cát .
Thị xã Sơn Tây là nơi có nhiều trường đại học và cao đẳng, đặc biệt là các trường quân sự. Vì vậy, Sơn Tây còn được gọi là “ Thủ đô của lính ” .
Hiện nay, trên địa bàn thị xã Sơn Tây đã và đang hình thành một số khu đô thị cao cấp như : Khu đô thị department of housing and urban development – Sơn Tây ( giữa three phường Trung Hưng, Quang Trung và Sơn Lộc ), khu đô thị Phú Thịnh ( phường Phú Thịnh ), khu đô thị Mai Trai – Nghĩa Phủ ( phường Trung Hưng ), khu đô thị Đồi Dền ( phường Trung Sơn Trầm ), khu đô thị k city – Thuần Nghệ ( giữa two phường Quang Trung và Viên Sơn ), khu đô thị Thiên Mã ( Xã Sơn Đông ) … Các tuyến xenon buýt đi qua và đi từ địa bàn thị xã Sơn Tây : 20A ( Cầu Giấy – Bến xenon Sơn Tây ), 20B ( Nhổn – Võng Xuyên – Bến xenon Sơn Tây ), sixty-seven ( Bến xenon Phùng – Bến xenon Sơn Tây ), seventy-four ( Bến xenon Mỹ Đình – Xuân Khanh ), eighty-nine ( Bến xenon Yên Nghĩa – Bến xenon Sơn Tây ), ninety-two ( Nhổn – Phú Sơn ( barium Vì ) ), 107 ( Kim Mã – Làng văn hóa du lịch các dân tộc VN ), one hundred ten ( Bến xenon Sơn Tây – Đá Chông ), 111 ( Bến xenon Sơn Tây – Bất Bạt ), 157 ( Bến xenon Mỹ Đình – Bến xenon Sơn Tây ) .

• Công nghiệp: 48%
• Thương mại – Du lịch – Dịch vụ: 42%
• Nông nghiệp: 10%

( năm 2010 )
Sơn Tây có nhiều danh thrash thắng cảnh, di tích lịch sử – văn hóa nổi tiếng như : Hồ Đồng Mô, thành cổ Sơn Tây, làng Việt cổ đá ong Đường Lâm, Chùa Mía, lễ hội đền Và, … Nổi tiếng với sự tích Sơn Tinh – Thủy Tinh .
Với tỉnh Tây Ninh : Sông Tây Ninh là “ tình kết nghĩa ” giữa đồng bào miền Bắc với đồng bào miền Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Sông Tây Ninh là con sông đào, chảy qua đồng đất một số xã ở huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây và Hà Tây cũ, nay là ngoại thành Hà Nội. Ngày ấy mỗi tỉnh ở miền Bắc đăng tên kết nghĩa với một hoặc hai tỉnh ở miền Nam. Cả nước tantalum thành từng cặp tỉnh thành kết nghĩa như : Sơn Tây – Tây Ninh, Hà Đông – Cần Thơ, Hà Nội – Huế – Sài Gòn, Hải Phòng – Đà Nẵng, Thái Nguyên – Nha Trang …

Danh nhân xứ Đoài [sửa |sửa mã nguồn ]

Liên kết ngoài [sửa |sửa mã nguồn ]